Het NPO-fonds gaat door!
Heb je nog een podcasttip? #94 Het Marathoninterview en Lights Out
Welkom bij weer een nieuwe editie van Heb je nog een podcasttip? Een speciaal welkom aan alle nieuwe volgelingen van de EO, wie is er zo lief geweest om deze nieuwsbrief op jullie intranet te delen? Deze editie ga ik iets vertellen waarbij het handig is als je editie #57 en editie #71 gelezen hebt, maar kijk maar even.
Hier alvast het nieuws van deze -brief dat de meeste van jullie nog niet weten, maar ik al wel een tijdje. Het duurde even voor ik het op een redelijke manier kon opschrijven: het is een complex en persoonlijk verhaal tegelijkertijd. Dit is de derde poging.
De NPO fonds aanvraag voor de podcastserie Superzintuigen (werktitel) waar we met Horens.audio en Het Klokhuis mee bezig waren gaat niet door. Het NPO fonds gaat wel door, of misschien ook niet. Vermoedelijk loopt dit verhaal maar voor één van ons goed af.
Na deze cliffhanger gaan we eerst een stukje native advertising:
Een kennismaking
Vlak voor de zomer van 2021 kreeg ik een mailtje met als onderwerp: “t.a.v. Lieven Heeremans”. In de geadresseerden-balk ik kon ik zien dat de afzender verschillende e-mail-formats (voornaam.achternaam@; v.achternaam@; voornaamachternaam@ etc.) geprobeerd had om mij te bereiken. Omdat dit een grappig maar toch wat flauw feitje is, ga ik de persoon die het betreft anoniem houden, maar het was iemand die veel te zeggen heeft over de commissies bij het NPO fonds. Of ik eens koffie wilde drinken. We zaten toen nog in een halve lockdown-situatie, dus gingen we ergens een kopje koffie halen en wandelen in de buurt van mijn kantoor in Amsterdam-noord.
Het gesprek ging over de ontwikkelingen in podcastland (dit was dus nog een jaar voor de introductie van betaalmuren op podcastplatforms). Een van de dingen die mijn gesprekspartner opviel, is dat zo veel jonge makers last kregen van een burn-out, zelfs als ze een mooie kans kregen om een podcast te maken met steun van het NPO-fonds. Ik zei dat ik me er wel in kon verplaatsen, alleen al kijkend naar de beschikbaarheid van betaalbare woningen ten overstaande de contracten die jongeren krijgen aangeboden – als ze niet al freelance werken. Ook prijsde ik mezelf gelukkig dat ik ‘het’ nog nooit gehad had, hoe veel ik ook werkte en deed. Uiteindelijk kwam ook de vraag of ik wilde solliciteren als commissielid voor de audio-sectie van het NPO fonds. Waarom ik dat niet gedaan heb, leest u in de roddelhoek van deze nieuwsbriefeditie.
Wat mijn gesprekspartner toen nog niet wist, was dat ik al in de voorbereidende fase zat van mijn belegering van bastion Hilversum. Ik had toen al een idee voor een podcast die ik heel graag bij Het Klokhuis wilde maken.
Het liep anders
Flash forward: een jaar later. Inmiddels had ik met Het Klokhuis gesproken en met hen een heel leuke ontwikkelaanvraag geschreven die was toegekend. In deze nieuwsbrief heb je kunnen lezen hoe we bezig waren het Superzintuigen idee te ontwikkelen naar een plan wat door de keuring van de NPO-fonds commissie zou komen. Ik stond zo gezegd op de barricade van het bastion toen het nieuws naar buiten kwam dat het NPO-fonds in haar huidige vorm ging verdwijnen.
Dat het fonds in 2023 ophield met bestaan, was voor ons toen niet echt een probleem: doelstelling was om de eerst mogelijke aanvraagdeadline eind mei te halen. Toen ging het alleen mis met mij. Door onvoorziene omstandigheden (waar niemand iets aan kon doen) liep de planning anders. Hierdoor raakte ik in de stress: ik kreeg fysiek hoofdpijn als ik achter een scherm ging zitten om te werken. Op advies van collega’s ben ik toen om erger te voorkomen direct gestopt met alles waar ik mee bezig was.1 Ik ben heel veel gaan zwemmen, terwijl mijn collega’s uit het collectief het werk voor de aanvraag overnamen. We schoven de deadline op naar de (toen nog) waarschijnlijk laatste openbare NPO-fonds aanvraagronde ooit.
Een paar weken voor die deadline in oktober kwam het verlossende woord van Het Klokhuis en onze eindredacteur van de NTR. We konden stoppen met zwoegen, want er was besloten om af te zien van indienen. Ze zagen op basis van de proefaflevering van 7 minuten die we hadden gemaakt niet in hoe we het commentaar dat we naar aanleiding van de ontwikkelaanvraag van het NPO-fonds ontvingen, konden weerleggen. Hoewel er meerdere bezwaren waren, was het belangrijkste punt dat ons podcastplan niet “verhalend” was.2 Er was, kort gezegd, geen reden voor de host om de luisteraar mee te nemen door de afleveringen – er stond niets op het spel…
Past niet
Terugkijkend denk ik dat we hebben geprobeerd een rond plan door een vierkant gat te duwen. Van onze NTR podcasteindredacteur kregen we de tip om ‘meer te denken als een fictieschrijver’, terwijl de redactie van Het Klokhuis als regel had dat “alles wat de presentator zegt, waarheid is”. De fictie gebeurt in Het Klokhuis altijd in duidelijk gekaderde stukjes, terwijl het NPO-fonds een spanningsboog wilde die over de hele serie spant. Om het ‘verhalend’ te maken, zouden we literaire technieken toe moeten passen, die niet per se op de inhoud of werkelijkheid van de zintuigen slaan. Mijn academische houding bewoog me ertoe eerst meerdere wetenschappers spreken om onze waarnemingssystemen tot op het bot toe te doorgronden en zinnige experimenten die werken in audio mee te bedenken: niet per se een productieve insteek. Als makers wilden we de serie niet als ‘reis’ (want voordehandliggend) of als ‘mysterie’ (voordehandliggend én gekunsteld) vormgeven. Ik zat (en zit) qua vorm dicht tegen Het Klokhuis zoals ik het van televisie ken aan. Het gaat immers om educatieve ‘content’ die je kijkt omdat het verbazingwekkend interessant is. In de afleveringen van Het Klokhuis neemt de presentator je nooit om een andere,verzonnen reden mee.Een van de opties voor de naam van wat nu Horens.audio is was “audionaturalisten”. Ergens zijn we dat nog steeds wel, en dat konden we in deze constellatie niet zijn.
Hoewel wij die laatste NPO-fonds-deadline-ooit dus niet gehaald hebben, bleek het ook niet de laatste deadline. In 2023 gaat het NPO fonds door op de oude manier, om in het najaar te evalueren of het nog wel werkt op deze manier. Iedereen uit de scene (zowel audio als video) die ik spreek, zegt dat dit een afleidingsmanoeuvre is om alsnog de ‘open’ indien rondes en commissies die beoordelen te schrappen. Zo wordt deze mogelijkheid voor alle makers waarschijnlijk zo mogelijk nog minder toegankelijk dan ‘ie al was.
Een les?
Voor mijn mentale gezondheid is de beslissing van Het Klokhuis om de stekker uit het project te trekken waarschijnlijk beter geweest, al heb ik ze er nooit meer persoonlijk over gesproken. We zijn betaald voor het werk wat we tot nu toe hebben verricht, dat was immers al toegekend in de ontwikkelfase. Bovendien hebben we (met dank aan het juridische hulp van de Dutch Directors Guild) in de onderhandelingen met de NTR de rechten van het idee mogen houden.3 Tot een jaar geleden had ik helemaal geen ambities om een podcast bij de NPO te maken. Dit idee paste (wat mij betreft nog steeds) perfect bij Het Klokhuis, het programma waar bijna iedereen wel presentator van zou willen zijn.4 Waarschijnlijk ben ik gewoon gezwicht onder de druk dat ik wat ik inmiddels professioneel doe daar kon maken met een eigen idee. Inmiddels heb ik vrede met het idee dat carrières en het leven in het algemeen minder lineair verlopen dan ik in eerste instantie dacht.
Toch is het eindpunt van dit avontuur gewoon niet goed afgelopen. Of de reis echt belangrijker is dan het einddoel, bespreek ik volgende nieuwsbrief. Toen dat nieuws over het verdwijnen van het NPO-fonds naar buiten kwam probeerde ik mijn contactpersoon nog eens te bereiken, zonder succes. Via via hoorde ik dat zij en meerdere van haar collega’s een burn-out hadden. Wie er dus uiteindelijk aan het kortste einde trekt, weet ik nog niet.
Dank gaat deze week uit naar mijn lieve collega’s van Horens die (meermaals) meelazen met mijn relaas hierboven. En aan Hay en Nienke die me de dag voordat ik deze nieuwsbrief klaarzette voor publicatie deze aflevering van Freakonomics radio over ‘one hit wonders’ tipten, waardoor alles in perspectief werd geplaatst. Bonustip dus!
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#94)
Podcast: Het Marathoninterview
Aflevering: Sylvana Simons
Duur: 2 uur en 28 minuten
Genre: interviewpodcast
Uitgekomen op: 25 december 2022, bij de VPRO
Het is 2023 en helaas heb ik ook al dit jaar met iemand een discussie gevoerd over of “podcasting gewoon radio is”. De Marathoninterviews van de VPRO zijn wat mij betreft podcast avant la lettre: afleveringen die zomaar drie uur kunnen duren, vroeger duurden ze zelfs vijf uur. Eat that, zomergasten! Zo heb je de tijd om echt de diepte in te gaan of nog eens uit te wijden – sounds familiar?5 Super fijn dat de VPRO voor deze podcast wel de reclames en het nieuws weg knipt, en ook zulke VPRO achtige gasten uitnodigt. In deze aflevering een prachtig interview met de vrouw die een partij oprichtte waar ik inmiddels al meermaals op heb gestemd. Over verantwoording afleggen bij jezelf maar zeker niet te streng voor jezelf zijn (die kwam aan). Over warme billen en tijd die voor haar is “wat in dit geval ook de hele wereld is” (MIND BLOWN). Met onverwachte verrassingen over paaldansen toe.
Bonustip: de aflevering met Joris Luyendijk was ook top, maar ook van hem ben ik fan en dus biased (✅✅✅✅✅✅✅)
SERIE TIP VAN DE WEEK (#94)
Podcast: Lights out
Duur: 29 minuten per afleveringen, er zijn er nu 6
Uitgekomen op: begin december 2022, bij BBC Radio 4
Genre: talking heads documentaire met creatieve soundscape?
Het was alweer een tijdje geleden dat een podcast me daadwerkelijk even deed stilstaan, pauzeren zo je wilt, terwijl ik door de supermarkt liep. Van de BBC Radio 4 kan je hoogstaande producties verwachten, net als de VPRO ligt dit gewoon ‘in mijn straatje’/voel ik de vibe. Wat er uit springt voor mij is het sounddesign en hoe dat past bij de verhalen, maar vooral ook dat er vaak gemonteerd wordt als op televisie – dwz: personages worden niet steeds opnieuw geïntroduceerd (dus niet: “piet zegt daarover”), maar wat ze zeggen is door elkaar geknipt. Het is geen serie met doorlopende verhaallijn, in iedere aflevering hoor je een ander “documentary adventure”. Ik heb ze in willekeurige volgorde geluisterd en vond er geen enkele slechte tussen zitten! Het enige jammere is dat qua verhaalstructuur wel veel dingen vrij traditioneel zijn: je hoort mensen vertellen over dingen die ze hebben meegemaakt. Die dingen zijn allemaal los van elkaar avontuurlijk, maar de documentaire makers zelf gaan niet op avontuur. Mocht je nu toch twijfelen: ik vond de afleveringen Accounts and Accountability, Call Signs en Gatekeeper het best.
Kliklinkjes
Overweeg ook eens om, net als ik, lid te worden van de Dutch Directors Guild. Ze hebben allemaal services (zoals juridisch consult, financiële tips en themabijeenkomsten) en een speciaal radio en podcastmaker lidmaatschap van €50 per jaar. Je krijgt dan direct €50 korting per jaar op een Cineville pas!
Een leuke VPRO (zijn ze weer) serie die ik zag waar niet heel veel meer op het spel stond dan het reilen en zeilen van het bedrijf is Trappers, over fietskoeriers in Amsterdam. De personges die geportretteerd worden hebben wel allen hun eigen sores. Dat geeft het een karaktergedreven vertelling, met prima (individuele) eindes.
Afgelopen donderdag en vrijdag was ik als opnameleider/regisseur betrokken bij een nieuw audioautobiografie project van auteur Anna van Praag. Ze schreef er een mooie blog over.
Over portretteren gesproken: in maart kan je in de openbare Podcastakademie leren een portret te maken in audio. Je leert dat van portretschrijver Elske van Lonkhuijzen, van wie ik eerder zelf een zeer leuke middagworkshop portretschrijven volgde. Die hebben we nu hebben omgebouwd tot audioportret workshop. Het is de bedoeling dat deelnemers ook zelf echt iets gaan maken. Twee vrijdagmiddagen in Utrecht theorie gevolgd door twee ‘maakweken’ (op afstand) met begeleiding van Elkse en op audio vlak van mijzelf. Nog de meivakantie heb je zo een kort audioportret gemaakt!
Roddelhoek
Ik hoorde through the grapevine dat een heel succesvolle kinderpodcast in werkelijkheid veel minder non-fictie is dan die zich voordoet 🤷🏼♂️
Naast dit was ik bezig met: het opzetten van Podcastfestival de summerschool Podcastkritiek, het afronden van een reeks workshops voor het programma Literair Podcasten, het generatieve podcastproject waar ik hier over schreef, twee afleveringen van Wie Wat Bewaart en nog de ‘reguliere’ opnames van podcasts die ik voor mijn eigen bedrijf voor klanten maak. Ohja en ik gaf bijles en was net verhuisd en was bezig met het kopen van een huis… naast deze nieuwsbrief natuurlijk.
Ja, die reeks van eind vorig jaar kwam ergens vandaan ;-)
Dit schijnt ongebruikelijk te zijn: normaliter trekt de omroep alle rechten direct naar zich toe. Mocht iemand dus nog interesse hebben in een voor drie kwart uitgewerkt plan voor een originele kinderpodcast van 8-12 afleveringen: mail mij.
Tien jaar geleden, toen ik nog student was, had ik die ambitie nog en maakte ik een eigen variant op Het Klokhuis.
Wat mij betreft in ieder geval niet als wat ik hoor als ik in de auto de radio aan zet, welke zender dan ook.