Een goed idee is nog geen goed verhaal
Heb je nog een podcasttip? #63
Wat als we je vertellen dat je niet vijf, maar wel veertien zintuigen hebt? In deze podcastserie, die gericht is op kinderen van 8 tot 12 jaar, leer je op welke manieren je lichaam de werkelijkheid ervaart en hoe dat precies werkt. Je voelt meer dan je weet!
Dit is de logline van de podcast Superzintuigen (werktitel) die we in januari met Het Klokhuis (NTR) indiende en waarover we vorige week een positief commentaar van het NPO-fonds ontvingen. Of althans, positief… volgens Marion Oskamp (die eindredacteur is op het project) waren we “met hakken over de sloot door”. In deze nieuwsbrief lees je waarom en een korte vooruitblik wat we daar de komende tijd aan gaan doen.
Het idee
Om niet te veel beïnvloed te worden door de vragen uit het NPO-fonds aanvraagformulier had ik, voordat ik ze ging beantwoorden, eerst mijn idee op één pagina omschreven. Omdat dit het project goed samenvat, deel ik het hier met jullie:
Als je mensen vraagt de zintuigen op te noemen, komen ze meestal tot vijf: zien, horen, ruiken, smaak en voelen. De reactie die volgt op het feit dat we niet vijf, maar (afhankelijk van hoe je telt) misschien wel veertien verschillende zintuigen hebben is doorgaans het best te omschrijven als kinderlijke verbazing gevolgd door verwondering. De vijf bekende zintuigen zijn ooit opgeschreven door Aristoteles die ze direct koppelde aan de organen: ogen, oren, neus, tong en de huid. In de tussentijd is de wetenschap erachter gekomen dat het lichaam een veelvoud aan verschillende zintuiglijke systemen gebruikt om de wereld om ons heen waar te nemen. Tijd om die onbekende zintuigen eens bekend te maken.
Super(veel)zintuigen
Ga zelf maar na wat je allemaal kan “voelen”: pijn, misselijkheid, koorts, warmte/koude, beweging, elektriciteit (voordat het pijnlijk wordt), het verstrijken van de tijd en natuurlijk wanneer je moet plassen of poepen. Ook smaak kent veel meer aspecten dan het bekende vijftal zoet, zuur, bitter, zout en umami. Een pittige smaak kan lang aanhouden, niet-knapperige chips zijn niet lekker en je proeft meteen of je halfvolle, volle, haver- of amandelmelk drinkt omdat we onwijs goed vettigheid kunnen proeven. Zien is ook niet simpelweg kijken: naast een systeem voor scherptediepte (bekend voor mensen met een bril) en kleuren (bekend voor mensen met kleurenblindheid) gebruiken we ook in de nacht net iets andere receptoren dan overdag. Als het over de zintuigen gaat is er, zoals men in het Engels zegt, more than meets the eye.Een creatieve benadering van inhoud en audio is het uitgangspunt van deze serie. We gaan niet alleen praten over deze zintuigen, maar juist de mogelijkheden van audio inzetten om sterke metaforen te ontwerpen. Vertalingen waardoor deze veelal onbekende zintuigen tot leven komen. Je kan bijvoorbeeld heel wetenschappelijk en talig spreken over het kleurenspectrum en golflengtes. Maar je kan er ook een aansprekende metafoor van maken: een zangkoor verklankt alle verschillende kleuren als verschillende toonhoogtes.1 Door deze vertaling wordt wat inhoudelijk droog is, gevoelsmatig begrijpbaar. De modulatie van lichtfrequenties naar muziektoonhoogte maakt de reikwijdte van het spectrum inzichtelijk, en zelfs kleuren die wij niet kunnen waarnemen (maar andere dieren wel).
De 10-delige podcastserie past bij Het Klokhuis, omdat het gaat over wetenschappelijke materie die ook als zodanig behandeld en uitgelegd gaat worden. Bovendien verleent de materie zich heel goed voor kleinschalige experimenten op de achterbank van de auto, de plek waar kinderen veel podcasts luisteren. Alle zintuigen zijn immers altijd op zak. De audiocomposities, deze experimenten en reportages vormen de basis van elke podcast-aflevering.
In iedere aflevering wordt één superzintuig apart behandeld, waardoor je steeds wil blijven luisteren omdat je wil weten wat je nog meer kunt voelen. De laatste, finale aflevering worden de audiocomposities samengebracht in een verhaal, waarbij de superzintuigen en hun relaties tot elkaar duidelijk gemaakt kunnen worden. Ervaren doe je immers niet maar met een zintuig tegelijk!
Goed idee, toch? Dat dacht ik ook!
Geen verhaal
De commissie ziet het ook wel zitten maar merkt op dat, naast een paar andere zaken, er vooral nog een gebrek is aan een verhaal, een diepere laag. De podcast is niet “verhalend” genoeg. We hebben dus een probleem wat we binnen afzienbare tijd moeten oplossen: een goed idee is nog niet een goed verhaal.
De komende weken ga ik proberen jullie in mijn nieuwsbrief mee te nemen op de zoektocht(!) die we met Horens.audio en Het Klokhuis ondernemen naar de verhalende sleutel. Onderweg komen we langs vragen als: 'Wat staat er op het spel?’ en ‘Wat is de saaiste verhalende vorm die we kunnen verzinnen?’, ‘Moeten we misschien iemand vermoorden om het spannend te maken?’ En ‘WTF is eigenlijk een ‘verhalende’ podcast?’
Ik heb er zin in! Naar mijn weten is dit de eerste publicatie waar je kunt lezen hoe een podcast gemaakt wordt, terwijl die ontwikkeld wordt. Bovendien weet ik ook nog niet hoe het gaat eindigen. Ik moet wel zeggen dat ik het echt onwijs spannend vind: ik voel de druk van de belastingbetaler en eindredacteuren op mijn schouders.
Pas toen ik vorige week ging kijken op de toekenningenpagina van het NPO-fonds en daar allemaal namen zag staan waar ik onwijs tegenop kijk, dacht ik: holy shit! Daar sta ik nu ook!
Gelukkig hoef ik het niet alleen te doen… 🐏🍏🐏
Deze nieuwsbrief schrijf ik gelukkig ook niet alleen! Dank wederom aan Sharon voor het eindredigeren. En dank aan haar lieve zusje Silvie voor het mij wijzen op de eerste podcasttip van deze week 😻
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#63)
Podcast: The 11th
Aflevering: The Happiness Project (33 min)
Uitgekomen bij: Pineapple Street Studio’s
Al eerder tipte ik The 11th als serie, maar vandaag tip ik specifiek de aflevering die afgelopen 11 maart uitkwam, omdat deze zoveel overeenkomsten vertoont met het Superzintuigen-project. The Happiness project is een conceptueel album van Charles Spearing uit 2007. Toen hij vaderschapsverlof had, deed hij interviews met buurtbewoners uit zijn woonwijk in Toronto. De manier waarop de mensen spreken, heeft hij vervolgens muzikaal geïnterpreteerd. Er zitten mooie personages tussen, onder andere een doof meisje dat een implantaat krijgt en zo voor het eerst kan horen. De aflevering zelf is eigenlijk een slecht aftreksel van een gemiddelde Song Exploder aflevering, maar Spearing zegt wel iets heel inspirerends tegen het einde:
“We have these melodic instincts in our voices, but we don’t really pay attention to them. So there’s this balance of meaning and sound. And we confuse them, we mix them together all the time. It’s almost like you’re looking at a book: to try to look at the letters on the page like little squiggles of ink on a page. And somehow magically words appear in your mind. And I think there’s a sort of clue to how artistry works in that. Where you have to kind of continually reference back to the real world of sound and vision and smell and taste and all that, and get out of your head.”
SERIE TIP VAN DE WEEK (#63)
Podcast: Een aangekondigde dood
Duur: 5 afleveringen van circa een half uur
Uitgekomen bij: onafhankelijk, gemaakt door Eva de Visser van Rouze
Als we de Podcast top 2021 niet een maand geleden hadden gepubliceerd, was ik waarschijnlijk nooit achter het bestaan van deze podcast gekomen. Eva de Visser heeft in vijf afleveringen een heel intieme podcast gemaakt over haar vader die gediagnosticeerd wordt met een ongeneesbare hersentumor. De vragen die opkomen in zo’n situatie zijn dan weer universeel: wat ga je doen als je weet dat je nog maar een korte tijd te leven hebt? Durf je nog ruzie te maken? Wanneer beslis je: dit is het moment voor euthanasie? En welke muziek wil je eigenlijk op je begrafenis? Heel knap gemaakt, al was het niet gelukt zonder de eindredactie van Katinka Baehr. Ik vond het einde ook heel goed!
Bonustip: vorige week heb ik Eva ontmoet en haar Goodbye to all this getipt, een podcast die ik iets meer dan een jaar geleden, in een van de eerste edities van deze nieuwsbrief tipte.
KLIKLINKJES
Over kinderpodcasts gesproken: in Amerika zijn die helemaal de bom
De Podcastakademie-cursussen Montagevaardigheden 2 (april, door Daniel van de Poppe) en Sound Design (mei, door Michiel van de Weerthof) zitten beide halfvol. Als je zeker wil zijn van een plekje, koop dan nu een kaartje!
Over het Podcastnetwerk gesproken: de stichting heeft nieuwe bestuursleden!
Trouwe lezer en maat Jelke wees mij op deze fijne writeup van wat ik vaak de versiloficering van het podcastlandschap noem (niet te verwarren met de gentrificering).
Podcast-leesmap van The New Yorker 🤓 Sunday Read: The Proliferation of the Podcast
RODDELHOEK
Ik ontvang tegenwoordig ongevraagd persberichten van nieuwe podcasts in mijn hebjenogeenpodcasttip inbox! Vinden jullie ook dat het artwork van deze podcast de clou een beetje weg geeft? 🤔
Dit idee hebben we van de fenomenale Colors aflevering van Radiolab (WNYC, 2012)