De audiowereld is beschamend wit
Heb je nog een podcasttip? #79 Zomergastbijdrage door Mina Etemad
De derde zomergastenbijdrage dit jaar komt van mijn zeer gewaardeerde collega Mina Etemad (lees haar bijdrage over meertalig podcasten van vorig jaar hier). Mina is niet alleen host van DOCS en Het Cult-Uur, ze maakt zelf ook briljante audiodocumentaires (al dan niet in opdracht) en is — al een half jaar, maar misschien nog maar een half jaar, wie zal het zeggen? — commissielid audio bij het NPO-fonds. Ohja, en we organiseren samen vanuit het Podcastnetwerk een Podcastfestivalletje in de laatste week van september 🎪
‘Er werken 53 mensen bij jullie en geen van hen is van kleur?!’ Ik had niet verwacht dat er ergens in de media nog zulke beschamende cijfers te vinden zouden zijn. Maar de redactie van NRC Audio scoort niet goed op het gebied van diversiteit1, kwam ik recentelijk achter tijdens een gesprek met een van de werknemers.
NRC Audio is niet de enige grote podcastredactie waar het overgrote deel van de mensen wit is. Dag en Nacht telt één persoon van kleur, het merendeel van de podcastcoördinatoren en eindredacteuren van de omroepen is wit, en podcastproductiebedrijven worden veelal gerund door witte mannen.
Afgelopen jaren hebben we allemaal wel iets gehoord of gelezen over hoe belangrijk het is dat mediaredacties divers zijn zodat ze een goede afspiegeling zijn van de samenleving. In de filmwereld en de geschreven journalistiek heeft dit besef inmiddels geleid tot aangepaste sollicitatieprocedures, traineeships ‘divers talent’ of het zich committeren aan werkcodes voor diversiteit. Niet dat dit alles altijd tot grootse resultaten leidt, maar zulke initiatieven heb ik in de audiowereld niet gezien.
Dit is absoluut geen aanval op de werknemers of de kwaliteit van de producties die worden gemaakt door de genoemde bedrijven. Maar de vraag is welke perspectieven er missen als je geen inclusieve redactie hebt. Als je je luisteraars wil laten kennismaken met andere werelden of ervaringen buiten die van henzelf, is het belangrijk je telkens af te vragen: welke verhalen worden er niet verteld of welke verhalen missen belangrijke invalshoeken? Daarom in mijn tweede tip hieronder een voorbeeld van een podcast die er uitermate goed in slaagt unieke perspectieven te incorporeren.
(On)zichtbare diversiteit
Nou is het wel zo dat het, in tegenstelling tot wie er op redacties werken, met de diversiteit onder podcasthosts iets beter gaat bij NRC en Dag en Nacht. Bij de NPO Radio 1-podcasts valt het vies tegen2:
Er zijn dus wel wat hosts van kleur bij deze podcastplatforms, al gaat het niet om een representatieve afspiegeling van de samenleving. Deze cijfers zeggen bovendien slechts iets over zichtbare diversiteit. Feit blijft verder dat degenen die achter de schermen werken, degenen met vaste of tijdelijke contracten, degenen die de grootste beslissingen maken over de koers van hun platform en van hun podcasts, wit zijn.
Behalve dat er perspectieven missen, betekent deze observatie dat de audiowereld niet toegankelijk is voor iedereen. Althans, het gaat om een bepaald deel van de audiowereld, namelijk die van de gevestigde media – buiten de grote spelers waar ik het nu over heb en die ik heb geturfd, zijn er genoeg makers van kleur die podcasts produceren en daar succesvol in zijn. Maar bij de NPO, NRC en Dag en Nacht maken vooral witte mensen de dienst uit, witte mensen beslissen welke verhalen verteld worden, en witte mensen bepalen wie onderdeel uitmaakt van hun redactie. Daarbij nemen ze kennelijk voornamelijk mensen aan die op hen lijken en sluiten zo anderen buiten.
Diversiteit lijkt totaal niet hoog op hun lijstje te staan. Terwijl je juist zou verwachten dat een nieuw medium waarin volop geëxperimenteerd wordt, een medium dat booming is geworden in een tijd waarin maatschappelijk bewustzijn over diversiteit toenam, hier gelijk werk van zou maken. Dat er van het begin af aan al ruimte zou zijn voor het includeren van verschillende perspectieven.
Is het nog te redden?
Het is beschamend dat de audiowereld achterloopt, maar het is nooit te laat werk te maken van diversiteit. Natuurlijk zullen sommige redacties al een paar van deze dingen doen, maar hierbij wat tips om een inclusieve redactie op te bouwen.
Zoek actief naar mensen, waarbij je misschien buiten je eigen bubbel moet kijken. Ook kun je traineeships of mentorprogramma’s opzetten om mensen die wel met audio willen werken maar nog niet de nodige ervaring hebben aan te trekken. Verder kun je in je freelancepoule een diversere groep zoeken, waarbij ik niet alleen doel op redacteuren of hosts, maar ook op bijvoorbeeld eindmixers of vormgevers. Dat laatste punt geldt ook voor makers: je kunt je baas of opdrachtgever aansporen met een diversere groep mensen te werken.
Zorg er in alle gevallen voor dat de werkcultuur daadwerkelijk inclusief is, dus dat alle werknemers eerlijk worden behandeld, dat alle perspectieven gehoord en gerespecteerd worden en dat iedereen diens identiteit kan uiten binnen de werkomgeving. Er zijn uiteraard genoeg diversiteit- en inclusieprofessionals die je bij al deze stappen kunnen helpen (en dan bedoel ik niet Joris Luyendijk).
Dit is overigens geen open sollicitatie want ik ben zeer content als freelancer. Ik heb het gevoel dat ik dat moet schrijven omdat podcastchefs nu kunnen denken: ‘Een podcastmaker van kleur die schrijft over diversiteit? Mooi, dan hebben we er een gevonden die we op gesprek kunnen uitnodigen!’ Maar nee, zo makkelijk ga ik het jullie niet maken. En ja, het is dubbel zo hard werken als je er tot nu toe nauwelijks moeite voor hebt gedaan. Succes ermee, ik kijk uit naar alle veranderingen die jullie door gaan voeren.
SERIE TIP VAN DE WEEK (#78)
Podcast: Bonte Was Podcast
Taal: Nederlands
Uitgekomen op: sinds 24 maart 2019, er verschijnen nog nieuwe seizoenen
Uitgekomen bij: NieuwWij
Duur: ca 30 minuten per aflevering
Als het gaat over diversiteit is deze podcast een must-listen. One’sy Muller en Zoë Papaikonomou bespreken elke aflevering blinde vlekken in de media. Soms doen ze dat met z’n tweeën, soms samen met een gast die vanuit diens eigen specialisatie reflecteert op bijvoorbeeld validistisch taalgebruik of op diversiteit in de fashion- of foodjournalistiek.
De scherpe blik van de hosts zorgt ervoor dat jijzelf ook met een kritischere blik het nieuws en het taalgebruik van berichtgeving onder de loep neemt. Leuk is dat ze daarbij altijd een breed perspectief aan houden en behalve de gevestigde media ook een tienerblad als de Tina onder de loep nemen, evenals Kampioen, het magazine van de ANWB.
In aflevering 8 van seizoen 2 zijn ze kritisch op zichzelf en hun gebruik van de term ‘blinde vlekken’. Ze vragen zich af of dit niet validistisch taalgebruik is en zoeken advies bij luisteraars. Wat daaruit komt hoor je in aflevering 10.
Afleveringtip van de week
Podcast: Am I Normal? with Mona Chalabi
Aflevering: Is it really that bad to marry my cousin?
Taal: Engels
Uitgekomen op: 29 november 2021
Uitgekomen bij: TED
Duur: 25 minuten
Mona Chalabi is een van mijn journalistieke helden. Met illustraties en infographics in haar geheel eigen stijl weet ze data inzichtelijk te maken voor onder andere The Guardian en de New York Times. Zie bijvoorbeeld deze infographic over de lengte van enkele protestbewegingen of deze post over dat zwarte mensen veel vaker dan andere bevolkingsgroepen sterven aan covid-19.
In de podcast Am I Normal? gebruikt ze data om vragen te beantwoorden als: ‘How many friends do I need?’ Ze vertrekt vanuit haar eigen belevingswereld én heeft een kritische blik op de journalistiek. Dat hoor je vooral terug in de aflevering ‘Is it really that bad to marry my cousin?’ Een persoonlijk verhaal over haar Iraakse familieleden is het vertrekpunt, van waaruit ze moeiteloos overschakelt op data over neef-nicht-relaties en op hoe vooroordelen over niet-witte culturen onze ideeën over wat wel of niet goed is schapen.
Niemand anders had dit verhaal zo zorgvuldig en gelaagd kunnen vertellen en dat maakt deze aflevering een uitstekend voorbeeld van waar inclusief podcasten goed voor is.
Bonuspunt wat betreft inclusie: van alle afleveringen zijn transcripten beschikbaar (zoals wel vaker het geval is bij Engelstalige podcasts – Nederland loopt achter), zodat mensen die slechthorend of doof zijn ook de informatie tot zich kunnen nemen.
KLIKLINKJES
Thematische maar unbedingte bonustip voor als je ‘m nog niet geluisterd hebt: Moslima, het tweeluik dat Cigdem Yuksel en Maartje Duin maakten voor OVT. Op deze pagina vind je bonusmateriaal en transcripten.
Als je dit weekend in Berlijn bent: Berlin Podfest vindt op zaterdag en zondag plaats. Misschien kom je Lieven wel tegen in het publiek!
RODDELHOEK
Nog een tip voor iedereen van uw eindredacteur deze editie (Lieven dus), hoewel hij dit niet graag aan de grote boom hangt omdat het zo nobel (white saviour achtig?) klinkt. Nu is het alleen net iets te relevant. In het afgelopen jaar ben ik zowel door het NPO-fonds als het Vlaamse audiovisuele fonds gevraagd om (te solliciteren op) een commissie plek. Ik heb daarbij bedankt met de opmerking dat ik vermoed dat er al genoeg witte, able-bodied, cis-hetro mannen van ouder dan 30 in de commissies zouden zitten. Daarbij heb ik actief drie opties doorgegeven voor vrouwen van kleur, om de commissie samensteller te helpen. In ten minste één geval heeft die strategie gewerkt. Als je zelf ergens voor gevraagd wordt, denk er dan aan dat je ook je plaats kan ‘afstaan’.
Voor dit stuk heb ik alleen gekeken naar diversiteit op het gebied van etnische en culturele achtergrond. Inclusie is echter veel breder en houdt bijvoorbeeld ook diversiteit in op het gebied van genderidentiteit, seksuele geaardheid of lichamelijke of geestelijke beperkingen. Ik heb me beperkt tot etnische en culturele achtergrond omdat dat een relatief zichtbare vorm van diversiteit is waarmee ik voor deze nieuwsbrief een analyse kon schrijven.
Er kunnen kleine fouten in deze taartdiagrammen zitten omdat ik bij het tellen de namen van hosts heb gegoogeld en hen zelf heb geclassificeerd als man/vrouw en wit/van kleur. Deze methode is uiteraard niet sluitend waardoor ik er een aantal procent naast kan zitten. Desondanks denk ik dat deze grafieken een bij benadering representatief beeld geven van de diversiteit van de host van deze bedrijven. Bij de NPO heb ik alleen Radio 1-podcasts geturfd, de zender met de meeste podcasts. Daarbij heb ik alleen de podcastonly-producties geteld, dus niet de programma’s die eerst op de radio te horen zijn en vervolgens als podcast worden aangeboden (“uitgesteld luisteren” noemen ze dat in Hiversum). Hosts die meerdere shows presenteren heb ik meerdere malen meegeteld. Fictiepodcasts heb ik niet meegerekend omdat je bij dat soort podcasts niet echt kunt spreken van een host. Van een regisseur/schrijver/acteur en dat wordt dan te ingewikkeld vergeleken met de rest.
Voor de volledigheid en transparantie: ik ben zelf de presentator van DOCS, een podcast die via Radio 1 wordt gepubliceerd, en heb mezelf dus meegeteld als een vrouwelijke host van kleur.