Mijn bestorming van bastion Hilversum
Heb je nog een podcasttip? #57
Toen Wim Eikelboom nog podcastcoordinator bij NPO Radio 1 was, heb ik hem meerdere malen horen zeggen dat Hilversum van buiten vaak wordt gezien als een “ondoordringbaar bastion”. Omdat het mij twee weken geleden tóch is gelukt om voor het eerst een NPO-fonds aanvraag in te dienen, neem ik jullie graag mee in welke stappen ik als totale outsider heb genomen om toch het bastion te belegeren. Het is een wat langere tekst maar niet minder inzichtelijk. Bovendien duurt alles in Hilversum lang.
De pot met goud in Hilversum
Iets meer context over de uitspraak van Eikelboom destijds: hij zei dit op publiekelijk toegankelijke evenementen die gericht waren op audio en podcasts. We spreken van zeker vijf jaar geleden, zeg maar de tijd dat podcasts in Nederland net de massa begonnen te bereiken met titels als De Brand in het Landhuis (daarvoor gebruikten ze Hilversum podcasts alleen als “uitgesteld luisteren”). Er waren dus nog niet veel podcastbedrijven, of kranten of BN’ers met podcasts. Iedereen keek naar Hilversum omdat daar in het meeste geld voor het aanvragen lag en nog steeds ligt: nu 9,5 ton voor podcast. Dat is momenteel evenveel als een huis voor een middelgroot gezin binnen de ring van Amsterdam. De pot met goud aan het einde van de regenboog lijkt dus te beginnen in Hilversum. Het fonds is misschien het grootste op mediaproductie gerichte fonds van Nederland, maar als je beseft hoeveel aanvragen er jaarlijks worden gedaan via de zes indienrondes is het echt niet zoveel. Bovendien is het niets in vergelijking met de 16,8 miljoen die beschikbaar is voor ‘dingen met bewegend beeld’. Maar goed, vooralsnog is dit wel het grootste fonds in Nederland waar je specifiek geld kan aanvragen voor een mediaprodcutie. En ik had een goed podcastidee dat voor mijn gevoel toch echt het beste een NPO-productie kon worden.
Een goed idee
Ik herinner me het moment dat het idee voor deze podcastserie mij inviel. Het was vlak voor de zomer van 2021 en gebeurde spontaan, tijdens een middag waarop ik met Misha Melita thuis aan het borrelen was (uiteraard met een kaasplank). Bij de eerste bijeenkomst van het collectief dat later Horens ging heten had iemand de aflevering Colors van Radiolab als grote voorbeeld genoemd. Met een glaasje op klikte het, toen het idee mij inviel stond ik volgens mij zelfs op van mijn stoel en zei ik: “aha!” Ik wilde een non-fictieserie maken over zintuigen en dat paste perfect bij Het Klokhuis. De inspiratie kwam weliswaar uit het niets, het idee was een synthese van die aflevering van Radiolab en een praatje dat ik jaren daarvoor eens had gezien bij Odorama, een programma over geur en kunst bij Mediamatic. Ik belde met de spreker, luisterde de *Colors-*aflevering nog een paar keer en las een paar boeken over de zintuigen. De pitch die ik bedacht oefende ik op bijna iedereen die ik sprak. Gelukkig merkte ik dat ‘ie werkte! Volgende uitdaging: hoe krijgen we dit idee in Hilversum?
Verschillende routes
Ik ken best veel mensen die iets hebben gemaakt voor de NPO, maar ik ken nog meer mensen die hebben geprobeerd een idee terecht te krijgen in Hilversum. Terugkomend op het idee van de onneembare vesting: het lijkt misschien of je er zo heen kan rijden, maar er zijn meerdere mogelijkheden en vooral eindeloos veel poortwachters die je moet weten te overtuigen. Er werken veel mensen die allemaal weer een andere plek in de rangorde hebben. Dat zeggen de mensen die daar werken zelf ook. We hebben net geconstateerd dat er weinig geld is bij het NPO-fonds, dat is zeg maar de algemene pot. Daarnaast hebben omroepen en programma’s ook productiebudgetten waar ze eventueel een podcast van zouden kunnen laten maken, maar die budgetten zijn kleiner dan wat je kan aanvragen bij het NPO-fonds. De Val van Srebrenicais een voorbeeld van zo’n productie, in dit geval bekostigd door de NTR. Eerlijk gezegd was ik zo bang geworden voor het fenomeen ‘NPO-fonds-aanvraag’, dat ik hoopte dat Het Klokhuis gewoon zelf budget vrij zou kunnen maken. Zij hadden immers al een podcast. Maar ik moest eerst nog die pitch bij hen krijgen...
Afgelopen podcastconferentie hadden we een panel over de vraag Hoeveel kost een podcast? waar onder andere de secretaris van het NPO-fonds in zat. Zij vertelde dat je niet kan aanvragen bij het NPO-fonds zonder dat je een omroep achter je hebt. Iemand uit de zaal stelde toen een vraag die het bastionkarakter van Hilversum weer eens onderstreept: “maar hoe kom ik achter de e-mail van al die mensen die bij de omroep werken?”
Toevalligerwijs heb ik dat gedaan door podcastconferenties te organiseren (echt toevallig, want hoeveel mensen doen dat nu in Nederland?). De eerder genoemde Misha Melita, die destijds mede-organisator was, had op de conferentie een jaar daarvoor gesproken met twee mensen van Het Klokhuis. Zij zeiden tegen haar dat ze altijd mocht pitchen als ze een leuk idee had. Daarnaast kende mijn voormalig huisgenoot ook nog iemand die nu redacteur is bij Het Klokhuis, dus die kon ik ook nog bellen voordat ik de hoofdredacteur mailde.
Een goede hand
In het telefoongesprek met de hoofdredacteur, dat ik pas diep in juni durfde te voeren, was de reactie: “wauw, wat een goed idee!”. Daarvoor had ik sympathie proberen te kweken door in het post scriptum van mijn e-mail te verwijzen naar Het Klokhuis der Geesteswetenschappen, een programma dat ik in 2013 bedacht, presenteerde en produceerde met medestudenten. Daarnaast kon ik Kaas en Radio Swammerdam als een soort van podcast-stage-bij-mezelf opgeven én liet ik tijdens het gesprek terloops vallen dat ik in 2019 redacteur was geweest bij De Nationale Wetenschapsquiz. Bovendien waren de andere leden van Horens ook enthousiast over het idee en was ik dus niet alleen. Tot overmaat van mazzel bleek dat de NTR al bezig was met maken van een televisieserie over de zintuigen voor volwassenen, die dit voorjaar wordt uitgezonden. Ik was dus een uitermate goede hand toebedeeld. In oktober waren zelfs de cafés open en hebben we elkaar in het echt ontmoet om het idee wat uitgebreider te bespreken en een planning te maken. Mijn grote vrees werd toen helaas werkelijkheid: we gingen toch echt een NPO-fonds aanvraag indienen.
De ontwikkelaanvraag en de troefkaart
Na die in real life kennismaking heb ik nog meer boeken gelezen, podcasts geluisterd en nog eens een online afspraak gehad met iemand die ook over geld ging. Bijzonder genoeg is er toen vanuit de NTR een klein budget beschikbaar gesteld voor het schrijven en vormgeven van een ‘ontwikkelaanvraag’. Als er geen geld beschikbaar is moet je dit in je eigen tijd doen c.q. vanuit je eigen zak betalen. Ik was er meer dan een fulltime werkweek mee bezig, ga maar na hoeveel dat kost. Met een ontwikkelaanvraag kan je tot maximaal €15.000 (inclusief BTW!) aanvragen voor het ontwikkelen van een serie, dwz de research doen, scripts uitschrijven en een proefopname maken. Wat nog belangrijk is om te vermelden is dat dit in mijn eentje echt nooit gelukt was: het NPO-fonds heeft als voorwaarde dat producenten (dat is Horens in dit geval) geen zzp’er mogen zijn en óf al iets gemaakt moeten hebben voor de NPO óf al drie jaar ervaring moeten hebben. Tijdens het schrijven had ik als troefkaart dat ik een paar eerder ingediende NPO-fondsaanvragen in kon zien die bevriende makers me opstuurden, soms zelfs een afwijzingsbrief van het fonds. Bovendien hadden we Marion Oskamp, voormalig NPO-fondscommissielid en podcastdokter van de NTR als geheim wapen. Zij las in de week voorafgaand aan de deadline de opzet van mijn plan en gaf me zoveel verbeterpunten dat ik de volgende dag acht uur lang achter elkaar heb doorgeschreven. Op deze manier hoop ik een paar valkuilen waar eerdere bestormers in zijn gekukeld te kunnen omzeilen.
Afwachten
De aanvraag is vorige week ingediend en wordt de komende zes weken in behandeling genomen. Voor subsidieland is dit razendsnel: op de meeste aanvragen van het Podcastfestival wachten we twee keer zo lang. Wat ik hier beschreven heb is puur vanuit mijn perspectief en particulier: het is zeker geen recept. Er worden veel meer aanvragen ingestuurd door heel veel verschillende soorten mensen en bedrijven. Als je dit zo leest lijkt het misschien alsof het haast niet mis kan gaan, maar je weet nooit wat een commissie allemaal kan bedenken en wie er nog meer leuke podcast ideeën instuurt. Bovendien moeten we dit hele circus nog een keer door als de ontwikkelfase op zijn eind komt en de productieaanvraag (het geld voor het daadwerkelijk maken van de serie) ingediend moet worden.
Ik schreef dit in het kader van transparantie en omdat ik denk dat lezers van deze nieuwsbrief dit interessante materie vinden. Ik heb de loopgraven (of hoepels, maar dat past niet bij de belegeringsmetafoor) beschreven die je moet overspringen om alleen al een aanvraag te mogen indienen en dan heb ik het nog niet eens gehad over het (vrij sturende) aanvraagformulier. Het idee over het bastion klopt: ga maar na hoeveel tijd (of geld), geluk en zéker ook privilege nodig is om überhaupt een NPO-fondsaanvraag te mogen doen.
We zijn er nog lang niet: we hebben misschien de eerste boobytraps ontweken, maar in principe hebben we alleen nog op de poort van het fort geklopt. Of ze open doen, weten we pas begin maart. Je blijft misschien zitten met de vraag: maar wat wás nu precies die goede pitch? Dat durf ik nu nog niet uit de doeken te doen omdat ik bang ben dat ik het jinx. Ik beloof het idee te onthullen als de ontwikkelaanvraag wordt toegekend.
Vanaf volgende week gaan we through the looking glas. We horen van mensen die het bastion aan de binnenkant kennen, er zelfs hebben gewerkt. Randy Vermeulen gaat de komende tijd een verhalende nieuwsbriefserie voor ons schrijven over hoe het er binnen Hilversum aan toe gaat rondom het bekostigen van podcastprojecten 🤯🤓💸
AFLEVERING TIP (#58)
Podcast: Radiolab
Aflevering: The First Radiolab
Duur: 1 uur en 24 minuten
Uitgekomen bij: WNYC Studio’s
Als het lijkt alsof ik niets anders tip en beluister dan Radiolab, dan komt dat omdat Reply All een hele tijd geen nieuwe goede afleveringen heeft uitgebracht. Maar deze aflevering móet ik tippen omdat ‘ie actueel is. Jad Abumrad, een van de oprichters van het programma, heeft afgelopen week zijn vertrek aangekondigd. De nieuwe hosts vonden dat reden genoeg om de allereerste “The Radiolab”-aflevering op te snorren. Geloof het of niet, maar ik had er best veel gevoelens bij! Niet alleen omdat de show zo anders is geworden in de afgelopen 20 jaar, maar ook omdat die first zoveel betekenis krijgt door hoeveel invloed Radiolab heeft gehad op het huidige podcastlandschap. Zoals mijn grote voorbeeld Nick Quah schreef op Vulture:
“It’s hard to overstate the significance of what Radiolab has done for the podcast world. The show has influenced an entire generation of producers.”
In dit geval letterlijk. De eerste Radiolab-aflevering gaat over een stuk uit de vroege jaren 90, dat volgens mij direct de serie die ik nu ga tippen beïnvloedde.
SERIE TIP
Podcast: De Jongensclub
Duur: 3 afleveringen van tussen de 11 en 15 minuten
Uitgekomen: maart/april 2019
Uitgekomen bij: Radiodoc (NTR/VPRO voor NPO Radio1). Super onhandig vindbaar als korte documentaires aan het einde van drie afleveringen, maar maker Emmie Kollau heeft speciaal voor ons het bovenstaande linkje gemaakt die je direct naar de afleveringen laat klikken.
Ghetto Life 101 is een radiodocumentaire uit 1993 van David Isay (die je dus kan horen in de laatste/eerste aflevering van Radiolab). De maker deed hierin iets vrij briljants: hij gaf een recorder aan LeAlan Jones (destijds 13) en Lloyd Newman (destijds 14) die in het zuiden van Chicago woonden. Zij namen met die microfoon een dagboek op, wat bijzonder materiaal oplevert. Flash forward 25 jaar, wanneer “Ibrahim, Achmed, Zacharia, Isem, Hutman, Ryan en Ryan” aanbellen bij het nieuwbouwhuis van radiomaker Emmie Kollau in Amsterdam-West (ook mijn buurt! 🤘🏻). Ze geeft de jongens een recorder en gaat radio met ze maken. Het levert net zo leuk materiaal op, maar dan met iets meer maatschappelijke duiding en reflectie vanuit de maker, die ook zelf in de afleveringen voorkomt (het blijft immers Radio 1). Zoals mijn maat en podcastorakel Dennis zei: translatio, imitatio en aemulatio. Zeg Wollah hij staat aan! ✌🏻
Veel dank aan Sharon, maar ook aan mijn kantoorgenoten! Ik was vorige week jarig, daarom versierden ze mijn bureau en kreeg ik tompoucen met het door mij o zo gehate apparaat de Rødecaster erop 🥰 (waarom ik dat ding haat, schrijf ik nog wel eens op in een nieuwsbrief-editie).
KLIKLINKJES
Botte was right on the news vorige week qua Spotify en Neil Young, check deze editie van Podnews en deze draad/dit artikel van Ashley Carman.
Gisteren kwam een nieuwe serie van Serial productions uit: The Trojan Horse Affair. Het is gelukkig geen true crime, al verwachtte ik dat ook niet. Het heeft een hele goede subtitel: the most “elaborate student project ever”.
Als jij van plan bent de volgende Serial te maken, begin dan met een cursus in de Podcastakademie. Iedereen kan meedoen!
Komende dinsdagavond doe ik zelf mee aan deze gratis online workshop van The Kitchen Sisters: “Better Now Than Never: Safeguarding Your Audio Collection.”
RODDELHOEK
Gelezen in een van de vele Slacks waar ik in zit:
