Lessen van Avery
Heb je nog een podcasttip? #87 Onder Mediadoctoren over Epen en Aangenaam
Toen hoofdgast Avery Trufelman twee weken geleden haar masterclass begon met het citeren van de Aeneis dacht ik: oei, wordt dit praatje niet veel te intellectueel voor de volle zaal op het conferentiegedeelte van het Podcastfestival? Gelukkig bleek dat, bij navraag bij bezoekers achteraf, een verkeerde gedachte. Waarschijnlijk lag het aan mijzelf: ik heb ‘maar’ atheneum gedaan waardoor ik er dus niets van kon verstaan omdat ik dit deel boreale vorming gemist heb. In deze nieuwsbriefeditie geef ik jullie als lezerservice mee wat ik van de masterclass heb opgepikt —een dumbed down versie van het geheel dus.
De titel van de masterclass was Summon the muse! en ging over hoe zij verhalen vindt, uitbouwt en onderhoudend maakt. Want als er een ding is dat tussen de regels door duidelijk werd, is dat het voor onafhankelijke makers verdomde irritant is dat er heden ten dage haast alleen maar ‘bizarre’ cq. moordverhalen-podcasts gemaakt lijken te worden.
De tips hieronder variëren van heel praktisch tot vrij abstract. Ze hebben een nummer, maar je hoeft ze niet in die volgorde op te volgen. Begin er gewoon met eentje!
(Zulke mooie aantekeningen maak ik niet, maar zijn van de hand van geweldige collega Dennis Gaens.)
I. Inspiratie haal je niet van internet
… maar uit boeken. Misschien kom je op een verhaal door iets wat je online lees, maar het verhaal zit daar vaak niet. Als het online gepubliceerd is, heeft het verhaal waarschijnlijk al een vorm. Avery is verzot op bibliotheken en boeken. De snelheid van de journalistiek biedt vaak geen tijd om hele naslagwerken te lezen en het is makkelijker om een persoon of onderwerp te vinden waarover al veel geschreven is (mede daarom komen in de broadcast- en printmedia steeds weer dezelfde mensen terug). Probeer je zoekopdracht eens in te typen in de website van je lokale bieb of een van mijn favoriete websites: worldcat.org1
II. Test je verhalen op feestjes
Deze tip herkende ik maar had ik zelf nog nooit toegepast in audio die ik maak. Van reisverhalen die ik heel vaak in verschillende contexten vertel, weet ik dat ze na verloop van tijd steeds beter zijn geworden. Dat komt omdat je in gesprekken aanvoelt wanneer mensen afhaken. Zo kan je dus testen of de spanningsboog goed werkt en of je een goede hook te pakken hebt. Als je dit doet met verhalen die nog niet ‘af’ zijn, krijg je vaak ook nog eens handige tips en verwijzingen waar je iets mee kunt (“oh ik heb nog wel een oom die iets heeft met bruidsjurken”).
III. De toerist versus de purist
Deze tegenstelling heeft Avery overgenomen van ontwerper Virgil Abloh.2 Hij stelt dat er in de ontwerppraktijk een balans moet zijn tussen het aanspreken van de toerist die van niets weet maar wel alles wil ervaren, en het aanspreken van de purist die alles al weet. De vorm waar je dan op uitkomt is niet zo platgeslagen dat de purist er enkel het zijne van kan denken en tegelijkertijd nog toegankelijk voor de massa. In de documentaires die Avery maakt probeert ze beide groepen te boeien. Hierbij werkt ze met een belangrijke inzicht: de toerist en de purist zullen elkaar nooit in het midden ontmoeten. Het is misschien een beetje een abstracte gedachte, maar het gaat er om dat er voor beide doelgroepen (zoals mijn filosofiedocenten zouden zeggen) ‘iets uit moet blijven staan’.
Dat ‘iets uit moet blijven staan’ is een manier van prikkelen, iets interessant houden op een intellectuele manier. Het is een bepaald verlangen wat Avery herkent in eros, of liefde, zoals geanalyseerd door Anne Carson in haar boek Eros the Bittersweet. Dit verlangen staat, als ik het goed interpreteer, recht tegenover de ‘whodunnit’: het gaat niet om wie het heeft gedaan, maar wat het betekent. “Hook [zie tip II] to me means a true invitation in” zei Avery: de maker moet zowel de snobistische als de minder geïnteresseerd luisteraar meekrijgen in het verhaal. Als je dat goed doet en voldoende lagen inbouwt kan het voorkomen dat een podcast, net als een film, niet maar één keer interessant is om te luisteren maar meermaals.
IV. Podcasten is niet radio
Een tip naar mijn hart, zeker om van iemand de horen die in eerste instantie vooral verliefd was op radio maar toen toch podcaster is geworden. Het gaat haar met name om hoe je het publiek van elk medium opvat. Podcasten is een on-demand medium, wat het publiek lean forward maakt. Dat betekent niet dat ze op het puntje van hun stoel zitten, maar dat ze zelf kiezen waar ze naar luisteren. Ik zie radio altijd als iets wat rondzendt: fysiek één richting op, in de ruimte oneindig ver maar op aarde slechts op bepaalde plekken ontvangbaar. Dit heeft als consequentie dat je zoveel mogelijk luisteraars moet aanspreken omdat je niet weet wie er luistert. Podcasten is meer als boren naar olie: het is misschien even zoeken, maar als je eenmaal een reservoir gevonden hebt, heb je waarschijnlijk ook een heel geconcentreerde voorraad aan luisteraars.3 Vanwege die ‘hoge concentratie’ mag je ook een hoger instapniveau van je luisteraars verwachten, of kan je er ten minste van uit gaan dat ze de moeite willen doen om bij te benen. Dientengevolge kan je bij podcasts dus ook wat meer intellectuele verwachtingsruimte laten, want zo wek je eros [zie tip III] op!
Ten slotte zei Avery dat podcasting een “conversation” based medium is [zie ook tip II!]. Hier moet ik ooit uitgebreid op terugkomen, maar voor mij was het in ieder geval een mooi contrast met alle nadruk die veel audiomakers leggen op het “verhalende” karakter van podcast. Terwijl je toch echt veel meer praatpodcasts hebt, waarin net zo goed verhalen worden verteld — daarom geloof ik ook niet in het onderscheidende karakter van “verhalend”, maar dat is dus voor later.
V. Frustratie is een goede bron
Het laatste punt was, als ik het me goed herinner, een reactie op een vraag uit de zaal - de vraag zelf ben ik vergeten. Het antwoord was in ieder geval dat als je ergens iets niet snapt, dit goede inspiratie kan zijn voor een verhaal. Voor haarzelf gold dat voor parfum. Ze snapte niet wat er boeiend aan dat onderwerp was, maar maakte er vervolgens een fascinerende aflevering over. Dat was dus niet omdat ze het eerst geweldig interessant vond, maar juist geweldig frustrerend! Onthoud dit de volgende keer als je tegen iemand zegt: huh??!
De intellectueelste en waarschijnlijk ook makkelijkste manier voor mij om dit verhaal rond te breien is om zelf nog aan de term platonische liefde te refereren. Dit is een vorm van liefde die niet gaat om fysieke aantrekkingskracht, maar juist de intellectuele. Hoewel ik tijdens de masterclass goed op heb zitten letten, was ik aan het einde overtuigd: ik ben platonisch verliefd. Avery is zélf een intellectuele muze en ik ben maar wat blij dat we haar naar Amsterdam hebben kunnen summonen.4
Deze masterclass, maar ook de eerdere gastbijdragen aan deze nieuwsbrief (bijvoorbeeld deze, deze en deze) hebben me echt aan het denken en luisteren gezet. Sinds een tijdje ben ik bijna geobsedeerd met verhaalstructuren, iets wat ik hiervoor nooit zo bewust deed (klinkt misschien gek, maar dat is echt zo). Daarnaast ben ik tijdens het luisteren steeds aan het bedenken wat de productiepraktijk van de maker(s) is, wat neer komt op: wat doen ze in deze podcast? Dat ik aan het denken gezet ben is fijn, want zoals jullie hebben kunnen lezen heb ik in de lente mijn kop (niet fysiek) gekneusd. Ik ga weer proberen met mijn hoofd te werken. In dat hoofd heeft zich de stelling “de verhalende podcast bestaat niet” gevormd. Als alles goed en het beter met mij gaat, verschijnt er hier dit najaar een nieuwsbriefreeks rondom deze gedachte!
SPECIAAL PROMOTIE HOEKJE 💗
Veel van de dingen die ik lees en leer over podcasting haal ik van Podnews, toch de OG onder de podcastnieuws nieuwsbrieven. Mocht je ook zo diehard into podcast nieuws zijn zoals ik, abonneer je dan vooral op Podnews!
Dank deze week aan platonische muse Linda Duits voor het redigeren van deze nieuwsbrief (zie ook de tip direct hieronder!) en dank aan Dennis Gaens voor zijn aantekeningen.
*NIEUW* EEN SELECTIE VAN RELEVANTE EDITIES UIT HET RIJKE ARCHIEF VAN HEB JE NOG EEN PODCASTTIP 🗃
*NIEUW* EEN STUKJE INTERACTIE NAAR DE LEZER TOE
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#87)
Podcast: Onder Mediadoctoren
Aflevering: Waarom we epische verhalen nodig hebben
Uitgekomen: 21 september 2022
Uitgekomen bij: onafhankelijk, en dat nu al tien jaar!
Vaste lezers van deze nieuwsbrief zal het misschien opvallen dat ik Onder Mediadoctoren vaker tip, maar deze keer is de aflevering té relevant. Allereerst gaat het over epen, ten tweede illustreert het mooi dat er een gesprek op niveau wordt gevoerd (er worden namen van academici gestrooid zonder toelichting) wat het dus niet per se toegankelijk maakt voor iedereen. Toch raad ik iedereen aan om deze aflevering te luisteren! Promovendus Koen Vacano doet onderzoek naar de functie van epische verhalen in het hier en nu. Zijn de verhaalstructuren van het epos verschillend van de moderne literatuur, of komen ze juist meer overeen dan je zou denken? Er wordt heel veel verwezen naar Marvel en Star Wars: dan weet je dat je mij wel intellectueel kan opvegen. Dank ook aan Jelke Bosma voor het tippen van de gast aan de makers. Een pluim voor muzenmakers Linda Duits en Vincent Crone die deze podcast al sinds het najaar van 2012 maken 🍾
SERIE VAN DE WEEK (#87)
Podcast: Aangenaam
Uitgekomen: 2019
Uitgekomen bij: NPO Radio 1/NTR, maker: Edda Heinsman (onder eindredactie van Saar Slegers).
Ik wijk even af van de gebruikelijke Nederlands/Engels afwisseling van de tips. Deze tip is een aanvulling én correctie op de lacune die Anne Dirks en ik een maand geleden meenden te ontwaren in deze nieuwsbrief. We zochten podcasts die in kleine verhalen toch grotere dingen konden laten zien, zonder dat het super persoonlijke verhalen zijn (dat wil zeggen, de maker speelt er zelf geen cruciale rol in). Elja wees me op deze classic podcast waarin maker Edda op zoek gaat naar de betekenis achter namen. Verwacht veel gezoek in de namendatabank van het Meertens Instituut, maar ook veel geestige verhalen. Niet alle afleveringen zijn even vindingrijk maar degene die je sowieso niet moet overslaan is de laatste: Vanessa.
KLIKLINKJES
Avery schreef zelf ook over haar bezoek aan Amsterdam! De proloog van Articles of Interest seizoen 3 staat sinds deze week ook online.
Zelf aan de slag met ‘storytelling’? Doe mee met de (live online) cursus Storytelling die Marjolein Knol (Binnen de muren, Buiten de muren) geeft in de Podcastakademie. Geschikt voor zowel beginners als wat meer ervaren deelnemers, aanmelden kan tot 28 oktober!
Schrijvers opgelet! Het Nederlands Letterenfonds heeft onlangs de regeling Buiten het Boek (weer) geopend. Hier kan je ook aanvragen voor podcastprojecten
Spotify heeft podcasts achter een muur gezet, maar is daarbij vergeten de originele makers mee te nemen.
Spotify heeft trouwens ook heel veel mensen ontslagen, dat zegt iets over het verdienmodel.
Serial dropte gisteren vrijwel uit het niets een nieuwe serie: We Were Three. Toepasselijk genoeg drie afleveringen, ik had ze binnen een dag uit. Binnenkort misschien een tip in deze nieuwsbrief!
Tekenend: collega Randy wees me erop dat bij de BNR brand activation podcast awards de categorie “verhalend” lijkt vervangen door “true crime”. Een paar van die podcasts zijn overduidelijk talkshows.
RODDELHOEK
Ik was blij om te zien dat op een shortlist met ‘podcasttalent van 2023’ die voorbij kwam bijna alleen maar vrouwen op stonden! De uitslag leest u niet hier, maar waarschijnlijk achter een betaalmuur.
Pro tip voor de Amsterdammers met een OBA abonnement: voor een paar euro per jaar meer bestel je de AdamNet pas waarmee je onbeperkt toegang hebt tot ook de universiteits- en andere opleidingsinstituten bibliotheken!
Ook zoiets: gewoon benoemen waar je een idee vandaan hebt. Dat vergeet men in de Nederlandse podcast scene maar al te vaak — maar daar in een latere editie meer over.
Bijvoorbeeld podcasts over een televisieprogramma of kaas, al zou je daar kunnen stellen dat je niet hoeft te boren maar dat de doelgroep zowat uit de grond naarboven gesproeid komt.
U denkt misschien: maar wat dan over je vriendin, waar je net mee bent gaan samenwonen? Nou, ik kwam er vanochtend achter dat zij geen muse *wil* zijn omdat die in haar optiek alleen maar geobjectificeerd worden.