De talkshow bestaat niet (1/2)
Heb je nog een podcasttip? #129 Beautiful/Anonymous en En niemand bleef onaangeraakt
Voor iedereen die na de vorige roddelhoek dacht dat deze nieuwsbrief er mee ophield: verrassing! Dat ging over een andere nieuwsbrief.
Het is zomer, iedereen is op vakantie maar wij blijven thuis omdat we in de winter al een fantastische reis naar Japan hebben gemaakt. Dat betekent dat ik eindelijk tijd heb om veel te zwemmen en dit nieuwsbrieftweeluik te schrijven. Al sinds ik bijna twee jaar geleden de reeks de verhalende podcast bestaat niet (4 delen vakantielectuur) schreef, zit de volgende gedachten in mijn hoofd: maar dé talkshow bestaat óók niet.
Ik heb voor de verandering eens naar mijn vriendin geluisterd en mijn gebruikelijke verbolgen riedel over het onderscheid tussen ‘verhalende’ en ‘chatcasts’ verplaatst naar deze voetnoot: 1. TLDR: ik vind het pertinente onzin. Door talkshows – ik neem de term maar even over van televisie – weg te zetten als een aparte (en eigenlijk lagere) categorie, wordt niet gezien hoeveel variatie er binnen dit gedeelte van podcastland is. Ik heb op geheel onwetenschappelijke wijze acht categorieën ontwaard, waarvan ik er deze week vier uiteenzet:
Interviewpodcast
Deze categorie beslaat natuurlijk een heel groot deel van de talkshows en heeft vaak de volgende verschijningsvorm. Minimaal twee mensen, interviewer(s) en gast(en), voeren een gesprek over een of meer onderwerpen. Wat fijn is aan podcast is dat je natuurlijk geen tijdlimiet hebt om mee rekening te houden, al willen mijn opdrachtgevers bijna altijd "tussen een half uur en een uur" blijven. Nog fijner aan de podcast is dat je het kan richten op een heel specifiek publiek, in het geval van mijn opdrachtgevers bijvoorbeeld architecten of social entrepreneurs. Dat specifieke publiek geeft je de mogelijkheid om een verregaander begrip over een onderwerp of specifieker referentiekader te hebben, waardoor je sneller 'gesprekken op niveau' kunt voeren.
Popcultuurbesprekingen
Waar eerder lineaire televisie of de films in de bioscoop onderwerp van gesprek waren bij het koffiezetapparaat, kan ik inmiddels de klok gelijk zetten op wanneer het gesprek gaat gaan over welke series je nu weer op welke streaming dienst moet kijken. Populaire cultuur is, net als alcohol, handig smeermiddel in sociale situaties. Niet zo gek dus dat er ook veel podcasts zijn over populaire cultuur. Wie een podcast start over Wie is de Mol? of B&B vol liefde surft mee op het succes van die programma's en kan dus snel op veel luisteraars rekenen. Binnen deze categorie zijn er ook podcasts die producties tot in detail bespreken, al dan niet met de makers en/of gemaakt door de uitgeverij. Er zijn ook podcasts die iets meer uitzoomen en verschillende programma's, films en series bespreken, of boeken natuurlijk. Voor ongeveer elke sport of sportclub bestaat inmiddels ook een eigen podcast. Zelf ga ik vaak pas iets kijken als ik iets minimaal twee keer voorbij heb horen komen in verschillende popcultuurpodcasts.
Duoloog
In een poging de 'chatcast' op te waarderen introduceer ik de term: duoloog. In feite een dialoog, maar gevoerd door een vast duo met af en toe een gast. Ook deze categorie beslaat een groot deel van het podcastlandschap, simpelweg omdat ze zo verslavend zijn. Rond 2018 heb ik me met anderen ingezet om de term 'keukentalfelpodcast' te introduceren, al ben ik bang dat dat niet echt gelukt is. De keukentafel verwijst hier niet haar het huis-tuin-en-keukengehalte van de productie, maar naar de setting. De keukentafel als setting voor het heeft als resultaat dat er een veel minder formeel gesprek dan in een studio ontstaat – hierin onderscheid de podcast zich wat mij betreft van radio. Door het geluid van de ruimte niet helemaal weg te filteren voelt de luisteraar alsof die aan tafel zit bij de sprekers. Vaak zijn deze gesprekken bijna niet gemonteerd, wat het voorgaande effect versterkt en het mogelijk maakt om op hoge frequentie te verschijnen. Onderwerpen staan vaak niet vast, het kan werkelijk over alles gaan. Bij een duoloog is de vibe tussen de hosts essentieel. Ik heb weleens gehoord dat sommige hosts improvisatietheater workshops doen om 'spontaner' over te komen. Dit brengt me bij de volgende categorie.
Improvisatiepodcast
Persoonlijk een van mijn minst favoriete soort podcasts: ik trek het niet als ik merk dat sprekers gespeeld grappig gaan zitten doen. Vaak worden deze podcasts gemaakt door comedians, soms kent het een spelelement dat we ook van televisie kennen. Net als bij de duoloog wordt de improvisatiepodcast vaak gedragen door de hosts of het onderwerp, maar soms ook door karakterontwikkelingen – zie aflevering tip van de week, het argument gaat door onder de afbeelding! Gewetensvraag: is AT6 een improvshow?
Dit zijn de categorieën voor deze week, later deze maand volgen de anderen: het verslag, de lezersbrieven, de educatieve podcast en het magazine. Hopelijk doet dit jullie ook anders mijmeren over het begrip 'chatcast'. Ik sta trouwens open voor suggesties, je kan ze gewoon mailen als reply op deze mail.
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#129)
Aflevering: Ron Pauls Baby
Podcast: Beautiful Anonymous2
Verschenen op: 15 maart 2016
Duur: 1 uur
Uitgekomen bij: Earwolf (een onafhankelijk netwerk van comedy podcasts)
Genre: talkshow, improvisatie
Deze podcast en specifiek deze eerste aflevering kreeg ik getipt toen ik medio juni in Sheffield was. De tipster in kwestie had bijna alle afleveringen van deze show geluisterd, maar kwam er op doordat een aflevering was gefeatured in de feed van This American Life (toch een van de moeders aller 'verhalende' podcast). Het betreft een improvisatie show waarbij, net als wel eens op de radio te horen is, mensen anoniem inbellen. Anders dan op de radio mag host Chris Gethard het eerste uur niet ophangen, en is er dus alle ruimte voor het relaas van de beller. Om het gesprek gaande en interessant te houden moet Gethard dus improviseren. Als comedian heeft hij die spier goed getraind, volgens de shownotes was hij immers 'comedian of the year' volgens Time Out in 2015.
De reden dat deze aflevering alsnog werd gefeatured in This American Life is omdat er een heel mooi gesprek ontstaat waarin de hoofdpersoon een karakterontwikkeling doormaakt. Zo krijgt een 'chatcast' dus een 'verhalend' element. Ondanks dat het een uit mijn minst favoriete categorieën is, lijkt me dit dus bewijs nummer 1 dat het onderscheid tussen 'verhalend' en 'talkshow' onzin is.
Bonustip: een jaar later verscheen deel 2 van Ron Paul's baby. Hoe zal het de hoofdpersoon vergaan zijn?
SERIE TIP VAN DE WEEK (#129)
Serie: En niemand bleef onaangeraakt
Duur: 5 afleveringen van tussen de 38 minuten en een uur
Uitgekomen op: 26 juli 2024
Uitgekomen bij: VPRO, gemaakt door Randy Vermeulen en Maurits de Bruijn
Genre: documentaire serie, tearjerker
Full disclosure: toen wij begin dit jaar in Japan waren heeft Randy, een van de makers van deze podcast, op ons huis gepast en is bevriend geraakt met onze kat.
Hoe werkt de nalatenschap van de HIV/AIDS crisis door in de queer community? Ik ben zelf te jong om die bewust mee te hebben gemaakt en te cisgender/straight om het stigma te hebben ervaren wat de makers van deze podcast wel hebben. Daarom vond ik het een boeiende serie, ookal ben ik het eens met de kritiek dat dit het 'zoveelste verhaal' over een tragische AIDS dood is. Wat het tearjerker element voor mij goed maakt, is de creatieve benadering van de serie. Het verhaal van Martin en Jan, een stel dat elkaar ontmoet in de jaren '80 in Amsterdam, wordt eigenlijk gebruikt als raamvertelling om de naweeën heden ten dage een podium te geven. Een beetje zoals in, en dit is een groot compliment, De Kunst van het Verdwijnen. Omdat het grootste deel van het materiaal is gebaseerd op gesprekken (12 interviews van meer dan 3 uur, zo vertelde Randy me) vond ik juist de stukjes reportage-elementen veel toevoegen. Het laat maar zien dat je daar niet eens zoveel voor nodig hebt om het geheel tot een hoger niveau te tillen.
Ik bingede de serie begin juli toen ik – ongebruikelijk alfamannelijk voor mij – de hekjes van ons huis schuurde en schilderde. Bijkomend effect is dat ik altijd aan het verhaal van Martin zal denken als ik naar ons balkonhekje kijk.
Bonuslectuur: Randy schreef eerder in deze nieuwsbrief de populaire serie "zijn verhalende podcasts duur?"
Deze nieuwsbrief is nagelezen door mijn geweldige vriendin! 😻
KLIKLINKJES
Into taxonomie? Ik lees nu het boek Why fish don't exist van Lulu Miller (tevens host van Radiolab) wat het crazy levensverhaal vertelt van wetenschapper David Starr Jordan – helaas zonder sound design.
Het Amsterdams Fonds voor de Kunst heeft besloten dat Tolhuistuin geen bestaansrecht meer heeft en dat Oorzaken de komende vier jaar een internationaal podcastfestival mag organiseren in de stad.
Abonneer je op de nieuwsbrief van het Podcastnetwerk om komende week als eerste meer te weten te komen over het Podcastakademie seizoen 2024-2025.
Niet podcastgerelateerd
Ik zwem dit jaar voor het eerst mee met de Amsterdam City Swim, op 8 september. Het is een goede doelen-wedstrijd voor ALS, en ik heb nog nooit een sponsorzwem gedaan dus ben vooral bang dat ik mijn streefbedrag niet haal. Mocht je nog wat vakantiegeld over hebben overweeg dan mij een paar slagen te steunen!
RODDELHOEK
Wie zijn toch die "zogenaamde audiomakers" (pagina 33) die de hele tijd mensen interviewen en podcasts maken??
Fijn dat je me toe staat nog eens vol op het orgel te duiken en te stellen dat ik het nog steeds pertinent oneens ben met de opvatting dat er een onderscheid gemaakt moet worden tussen 'verhalende-' en 'chatcasts' 'kletspodcasts', 'keukentafelpodcasts' of 'praatpodcasts'. In mijn beleving wordt dat onderscheid vooral hoog gehouden door mensen die zogenaamde 'verhalende' producties maken: de term 'chat' vat ik dan ook denigrerend op. Bij ‘chatcasts’ komt het idee vandaan dat talkshows maken bestaat uit “we zetten de microfoon aan, gaan praten en zetten dat online”, terwijl dat in feite zelden het geval is. Uiteraard kost het maken van documentaires of fictie meer (vrije) tijd, geld (of een tweede inkomen, want de budgetten voor ‘verhalende podcasts’ zijn zelden toereikend) en vaak ook moeite. In mijn ogen, als iemand die zowel ‘verhalende’ als niet-verhalende podcast maakt, zijn de mensen die maar blijven hameren op deze tweedeling geprivilegieerd en houden ze de dichotomie in stand omdat ze hun werk verheven willen houden boven dat van anderen. Ook voor het maken van talkshows zijn vaardigheden nodig, waar veel ‘verhalende’ makers lang niet altijd over beschikken. Net als op televisie geldt: er zijn nu eenmaal veel meer talkshows – omdat je die sneller en vaker kunt maken uiteraard – en ze zijn in absolute getallen veel, veel populairder dan 'verhalende TV'. In 99% van alle podcasts wordt 'gepraat' en er zijn bovendien veel meer mensen die veel meer verdienen aan 'chatcasts' dan 'verhalende' podcastmakers, dus het is maar net waar je die waarde legt.
Hoe veel meer geld en tijd het kost om een reportage te maken heb ik in 2021 voorgerekend toen ik terugrekende wat mijn podcast Kaas nu eigenlijk kostte.
Opvallend: de show heette Beautiful/Anonymous toen die begon, maar inmiddels is de titel veranderd naar "Beautiful stories from anonymous people". In de audio heet het nog wel gewoon Beautiful Anonymous