Wisselende rollen
Heb je nog een podcasttip #122 Wat Blijft over Piet Paulusma en Serial S04
Afgelopen vrijdag werd mijn schoonvader geridderd in de Orde van Oranje-Nassau. De voorbereidingen hiervoor waren al jaren geleden (vóór covid!) in het grootste geheim in gang gezet. Dit grootse evenement moest natuurlijk vastgelegd worden! Normaliter zou mijn schoonvader zelf de foto's maken – natuurfotografie is zijn grote hobby – maar nu had mijn vriendin mij gevraagd of ik wat goede foto's kon maken. In de kelder vond ik mijn spiegelreflexcamera terug, gelukkig deed de batterij het nog. Mijn schoonvader was niet alleen verbaasd dat er allemaal vrienden voor hem in het dorpshuis zaten, maar ook dat ik daar zat met een goede camera. Omdat ik tijdens de plechtigheid en daarna bijna 400 foto's maakte, werd ik ook door anderen gezien als 'de fotograaf'. Dat was een vreemde gewaarwording, omdat ik mezelf niet zo zag.
Ooit was ik fotograaf
Toch ben ik een groot deel van mijn leven met fotografie bezig geweest. Op mijn vijftiende kreeg mijn moeder een digitale spiegelreflexcamera cadeau. Die pikte ik vakkundig in en gebruikte ik om veel foto's te maken tijdens vakanties, maar ook op evenementen op school, en toen ik actief was bij het LAKS. Tien jaar geleden kocht ik een Canon 70D die niet alleen foto's kon maken, maar ook kon filmen. Toen had ik nog het idee dat ik iets met film wilde gaan doen. Ik ben weleens betaald om foto's te maken, maar gaf mezelf nooit uit voor fotograaf. Het was gewoon iets wat ik deed. Het laatste jaar dat ik mijn Canon meenam op vakantie was 2017. Om de foto's van de plechtigheid te bewerken moest ik Lightroom weer installeren op mijn computer, wat even wennen was, omdat dat programma inmiddels was doorontwikkeld waar ik had stilgestaan.
Jullie reacties op de survey
Aan het bovenstaande moest ik denken toen ik de reacties las op de survey die ik vorige nieuwsbrief uitzette. De hoofdvraag was: ‘Wanneer ben je een podcastmaker?’ Van de respondenten identificeerde iets minder dan de helft zich als professioneel podcastmaker en iets meer dan de helft zich als "... en podcastmaker". Niemand identificeerde zich als podcastluisteraar of als hobbymatig podcastmaker.
Op de vraag ‘Wat moet je minimaal in huis hebben om jezelf podcastmaker te noemen?’ geeft 91 procent van de respondenten aan dat je zowel een draaiboek of script in elkaar moet kunnen zetten als een podcast moet kunnen bedenken. Driekwart vindt dat je moet weten hoe een microfoon werkt. Iets meer dan de helft vindt dat je zelf moet kunnen publiceren, een podcast moet kunnen hosten en "moet kunnen praten".1 Minder dan de helft van de respondenten vindt dat podcastmakers ook zelf audio moeten kunnen nabewerken (al dan niet in een DAW), goede voice-overs moeten kunnen inspreken of financiën voor de podcast moeten kunnen organiseren. Minder dan een vijfde vindt dat je het sounddesign moet kunnen verzorgen en slechts tien procent vindt dat je een bekende Nederlander moet zijn of dat je een nieuwsbrief over podcasts moet schrijven om podcastmaker te zijn.
Ook vroeg ik hoe podcastmakers te onderscheiden zijn van journalisten, youtubers en schrijvers. Opvallend in de antwoorden was dat youtubers in de open antwoorden het meest werden gezien als podcastmakers. Behalve dat ze zich richten op beeld en "dat ze ijdeler zijn natuurlijk." Met journalisten werd wel een duidelijk onderscheid gemaakt. Een antwoord dat vaker terugkwam was: "Niet alle podcastmakers zijn journalisten, maar journalisten kunnen wel prima ook een podcastmaker zijn.” Er werd op gewezen dat journalisten vaak bezig zijn met feitelijkheden en op de criteria van de stichting verhalende journalistiek. Ook werd aangegeven dat een journalist niet per se een journalistieke podcast hoeft te maken. 'Babbelpodcasts' of 'talkshows' werden meermaals gediskwalificeerd als journalistiek – zeg dat maar eens tegen Jeroen Pauw.
Bij het verschil tussen schrijvers en podcastmakers werd vooral gewezen op het arsenaal en de vorm. Iemand scheef: "Een schrijver zit achter zijn bureau en schrijft. Een podcastmaker gaat de deur uit, op reportage waar je dingen beleeft en mensen interviewt.”2 De nadruk op schrijftaal versus gesproken taal werd ook vaak genoemd. Maar ook hier werd het een niet van het ander uitgesloten: "Schrijven voor podcasts lijkt me een specialisme binnen de parapluterm ‘schrijver’”, schreef iemand. En: "Ik denk dat een podcastmaker zowel schrijver als editor en regisseur kan zijn en soms ook een goede spreker. Die kwaliteiten hoeven schrijvers niet per se te bezitten maar ja, het kán wel!" Iemand merkte terecht op dat zowel schrijvers als podcastmakers RSS kunnen gebruiken om te publiceren.
Leukste reacties
De leukste reacties op de laatste, volledig open vraag vond ik de volgende:
- “Toen ik laatst mijn verbazing uitsprak over podcastmakers zei mijn collega tegen mij: ‘Dat ben je zelf ook.’ En gek genoeg verraste me dat.”
- “Ik vind dit echt best een moeilijke survey en ik weet eigenlijk niet of het überhaupt zinnig is om deze discussie te voeren."
- “Lastig, die korte antwoorden. Nu weet ik zeker dat ik eigenlijk alles en eigenlijk niets ben."
Toen ik tijdens de lunch na de lintjesplechtigheid naast mijn hoogzwangere schoonzus Sharon ging zitten, zagen veel mensen mij aan voor haar vriend, Wouter. Deze mensen, die de partners van de geridderde vaak nog nooit ontmoet hadden, wisten immers niet beter. En het maakte ook niet uit, want het leverde alleen maar hilarische taferelen op voor hen die wel beter wisten.
AFLEVERINGTIP VAN DE WEEK (#122)
Podcast: Wat Blijft
Aflevering: Weerman Piet Paulusma (15 december 1956-20 maart 2022)
Duur: 45 minuten
Verschenen op: 28 april 2024
Verschenen bij: HUMAN, gemaakt door Botte Jellema
Genre: documentaire, portret, postmortem
Full disclosure: de maker van deze aflevering, Botte Jellema, schreef een maand geleden nog een bijdrage voor deze nieuwsbrief die erg goed ontvangen werd. Ook was de bovengenoemde Ridder goed bevriend met Paulusma.
Hoewel ik in mijn leven maar een paar van zijn weerberichten heb gezien, was ik uiteraard bekend met het fenomeen Piet Paulusma. In het programma Wat blijft van HUMAN worden portretten gemaakt over mensen die niet al te lang geleden overleden zijn. Hoewel de laatste vraag die de interviewer stelt ("wat blijft van...") soms wat geforceerd overkomt, laten de documentaires mooi zien dat er heus niet altijd iets op het spel hoeft te staan om boeiend te blijven.
Door te spreken met mensen die op verschillende afstanden tot de hoofdpersoon staan, krijg je een gelaagd beeld. Zo wist ik bijvoorbeeld niet dat Paulusma een echte self made weerman was, waar ‘vanuit de weerfamilie altijd een beetje op neer werd gekeken’, aldus Gerrit Hiemstra. Ook de fun fact dat hij Beyoncé gekust heeft, was nieuw voor mij. De flarden Fries maken het helemaal af. Inmiddels heb ik spijt dat ik niet meer naar Piet's weer heb gekeken.
SERIETIP VAN DE WEEK (#122)
Podcast: Serial S04
Duur: 8 afleveringen van tussen de 40 en 60 minuten
Verschenen: 28 maart 2024
Verschenen bij: Serial Production & The New York Times, host:
Genre: geschiedenis, journalistieke reconstructie
Toen deze serie uitkwam was ik in Japan en luisterden we de eerste afleveringen in de huurauto. Mijn vriendin zei: "Het is net echt vakantie zo!", omdat we het vorige seizoen van Serial vorig jaar tijdens onze zomervakantie ook in de auto luisterden. Als ik de vibe correct gecheckt heb, was de ontvangst van dit seizoen in eerste instantie niet zo goed. Volgende week verschijnt de laatste aflevering en (geheel tegen mijn principes in) stel ik: dit seizoen is sowieso wel echt goed. Ik vind het vooral goed omdat je pas na een tijdje door hebt dat ze wederom voor een nieuwe vorm hebben gekozen: het is niet just another true crime podcast.
De serie gaat over Guantanamo Bay en het gevangenkamp aldaar dat nog steeds niet gesloten is. Het gaat dus over "hell on earth", of eigenlijk beter purgatory: het vagevuur. Een plek waar mensen vastzitten op basis van verdenkingen, maar zelden vervolgd worden. Dit seizoen gaat uiteraard over de verschrikkelijke dingen die er gebeuren, verteld door de mensen die het hebben meegemaakt. Of mede mogelijk hebben gemaakt: naast oud-gedetineerden spreken ze namelijk ook veel oud-medewerkers. Dan hoor je ineens hoe de grove misstanden waar we alleen in grote termen over kunnen praten ("Amerika doet dit") in werkelijkheid door (vaak jonge, of naïeve) mensen tot uitvoering worden gebracht. Precies zoals Hannah Arendt de banaliteit van het kwaad kenmerkt. Daarmee is deze serie een non-fictiereconstructie zoals Zone of Interest, maar dan over een ander kamp. Iets om over na te denken als we dit weekend herdenken en vieren.
Dank deze week aan Sharon (niet te verwarren met Wouter) die tijdens haar verlof deze nieuwsbrief nalas!
🗃️ LEES OOK EENS IETS UIT HET ARCHIEF
🔗KLIKLINKJES
Ik vond deze aflevering van Articles of Interest (zie ook deze nieuwsbrief) echt steengoed, echt een die aanzet tot nadenken.
Boeiend artikel over AI en nep documentatie in documentaires
Als je wil leren wat een high pass filter is en hoe je het topast: tot 8 mei kan je je aanmelden voor de cursus mixen en masteren in de Podcastakadmie, die een week daarop start in de Tolhuistuin.
Op 1 juni is er een audiofictie festival in Deventer: Schelp
RODDELHOEK
In maart verscheen een aflevering van Wat Blijft gaat over Pink de Thierry, de kunstenaar waar ik vorig jaar samen met mijn Horens collega Corinne een aflevering van Wie Wat Bewaart over maakte. Ze spreken op één persoon na precies dezelfde mensen die wij interviewden. Toeval?
Ik heb de survey overigens zelf niet ingevuld. Als je het mij vraagt zou ik zeggen: als schrijvers moeten kunnen schrijven, moeten podcastmakers ten minste audio moeten kunnen bewerken. Je hoeft dat natuurlijk niet altijd zelf te doen: zo wordt Tim Hofman ook ‘televisiemaker’ genoemd, maar monteert hij zijn (Youtube)video’s echt niet. We kunnen heus wel specifieker met de term podcastmaker om gaan: als je alleen maar praat, ben je gewoon presentator.
Uiteraard gaan journalisten ook op pad en schrijven ze soms zelfs al lopend dingen op! Zie ook deze nieuwsbrief over new journalism.