Wanneer ben je podcastmaker?

Heb je nog een podcasttip? #121 Schuilen voor de wind en Een goed systeem

"I make podcasts" zei ik eigenlijk iets meer twijfelend dan gerechtvaardigd voor iemand die dit al meer dan vijf jaar doet (sinds 2020 fulltime). "Ah! And what is it that you actually do?" vroeg de Australiër waar ik in een hostel mee in gesprek was.¹ Dit bedoelde hij niet denigrerend: hij wilde gewoon weten wat ik precies deed: deed ik opnames, montages of ook de presentatie? Door de vraag in een andere context en andere taal gesteld te krijgen, realiseerde ik me dat ik eigenlijk geen goed antwoord had op een vraag die ik zelf ook wel eens heb bij anderen.

Sinds een aantal jaar gebruiken media de term "podcastmaker" om mensen aan te duiden. Je leest het in de krant of ziet het op televisie, in iets kleinere letters in een balkje met iemands naam. Soms zijn mensen zelfs iets anders én podcastmaker –– bijvoorbeeld 'journalist en podcastmaker'. Ik wil niet beweren dat de term aan inflatie onderhevig is, maar net als de Australiër ben ik wel benieuwd. Niet alleen naar welke podcast deze persoon dan maakt (want dat staat er helaas zelden bij) maar ook wat diens rol is in het maakproces.

Wellicht komt het omdat er dankzij de populariteit van het medium ook een professionaliseringsslag heeft plaatsgevonden. Waar in de beginjaren mensen bij bijna alles betrokken waren, zijn er nu mensen wiens baan bijvoorbeeld volledig bestaat uit het monteren van audio, of het verkopen van advertenties. Professionalisering deelt een productieproces op in meerdere taken en specialisaties. Kijk maar eens naar alle functies op de aftiteling van een film. Jezelf introduceren als 'podcastmaker' kan dus vele rollen betekenen en daardoor dus tegelijk ook niets.

Op reis las ik ook dit interview met Hanna Bervoets en Marjolijn van Heemstra in De Groene Amsterdammer. In het stuk gaat het ook over het moment dat ze gelabeld werden als schrijver. Ik citeer even bij wijze van het screenshot dat ik maakte:

Ook podcastmaken is geen beschermd beroep. Dat is maar goed ook, want als je er een officiële opleiding voor nodig zou hebben, zouden er heel weinig over blijven – alleen al omdat er in Nederland geen officiële opleidingen zijn.² Ik wil allerminst de weirde defensieve oude rot in het vak zijn die mensen diskwalificeert als podcastmaker. Toch denk ik dat wat opheldering soms fijn kan zijn. Nu kom ik er in mijn eentje niet uit, dus leg ik de vraag maar even bij jullie voor: wanneer ben je podcastmaker?

Ben je podcastmaker als je de podcast host, of moet je zelf ook audio kunnen bewerken? Of moet je alles zelf kunnen (van concept tot redactie tot muziek en publicatie) om volwaardig podcastmaker te zijn? In dat geval zou ik zelf ook afvallen omdat ik geen muziek kan maken. Moet je eigenhandig je podcast uitgeven om podcastmaker te zijn, omdat je anders slechts gewoon audioredacteur op een redactie bent? Hoe verschilt een podcastmaker van een Youtuber? De advertenties verkopen is voor sommige podcasts ook cruciaal, maar zijn de mensen die dat doen ook podcastmakers? Of zouden zij als ze een podcast gaan maken worden geïntroduceerd als 'sales specialist en podcastmaker'?

Vul de survey in en bepaal mee wie zich wanneer een podcastmaker mag noemen! Je kan niets winnen, zelfs niet een nominatie voor een plekje op de lijst van de beste podcasts ooit. Alvast bedankt, ik ben erg benieuwd naar jullie input.

Veel dank deze week aan niemand minder dan Linda Duits voor het meelezen met deze nieuwsbrief. De podcast Geeky Dingen die zij jaren maakte is helaas onlangs gestopt, maar de redactie kijkt uit naar de nog te verschijnen Zilt (werktitel) podcast. In Onder Mediadoctoren was Willem Schinkel (zie onder) ook eens te gast.

AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#121)

Podcast: DOCS

Aflevering: Schuilen voor de wind

Duur: 50 minuten

Uitgekomen op: 7 februari 2024

Uitgekomen bij: DOCS (voor NPO Radio1, VPRO/NTR)

Gemaakt door: Eva van Barneveld

Genre: documentaire, portret

Full disclosure: ik heb op de middelbare school eens met Eva in een kerstmusical gestaan, maar daarna hebben we elkaar niet heel vaak meer gesproken.

Deze aflevering luisterde ik terwijl ik op reis was in Japan, maar verplaatste me naar een plek waar ik nog nooit geweest was: Eemshaven. In deze grootschalige haven in het Noordelijkste puntje van Nederland staat Turks eethuis Yakamoz, gerund door Melek en Mustafa, waar iedereen komt lunchen. Een goede plek dus om de haven en de mensen die er werken te portretteren.

Wat ik mooi vind aan deze documentaire is dat er, jawel, niet echt iets op het spel staat. De verhalen van de personages die langskomen zijn zeker aangrijpend, maar er is geen mysterie of probleem dat opgelost moet worden. Het Turkse eethuis (waar trouwens ook gewoon frikandellen worden gebakken) op de voorgrond en de haven op de achtergrond functioneren als het raam waarin de vertellingen plaatsvinden. Deze documentaire laat maar weer eens zien dat je met een microfoon op locatie (bovenop een silo!) en mooie beschrijvingen net zo ver komt als met drones en visualisaties.

SERIE TIP VAN DE WEEK (#121)

Podcast: Een goed systeem

Uitgekomen: December 2023

Genre: talkshow

Uitgekomen bij: De stroom, door Yousef Gnaoui en Willem Schinkel

Naarstig op zoek naar een nieuwe serie om te tippen (de nieuwe Serial is nog niet klaar, dus daar ga ik nog niets over zeggen) kwam ik gelukkig een nieuwe aflevering van Een Goed Systeem tegen. Toegegeven: het is de tweede aflevering uit een reeks die potentieel oneindig is, maar de vraag "wanneer is een podcastserie een serie?" lijkt hier terecht.

In Een Goed Systeem gaan Yousef Gnaoui (aka Sef, van Yous en Yay - is die podcast gestopt?) en Willem Schinkel (hoogleraar aan de EUR en partij-ideoloog van Bij1) in gesprek met een gast over een bepaald systeem wat beter kan. De eerste aflevering is nogal deprimerend omdat het over Gaza gaat, en de tweede aflevering eigenlijk ook omdat het projecten rondom diversiteit en inclusie in bureaucratische contexten fileert. Het fijne aan deze podcast is dat er, anders dan in veel journalistieke praatprogramma's, heel duidelijk stelling wordt genomen. Van een gebalanceerd beeld is geen sprake. Dat Schinkel en de andere gast nodig zijn om die radicale positie door te voeren hoor je bijvoorbeeld in de tweede aflevering als Sef (op minuut 30) kritiek levert op onze inzending voor Eurovisie. Hij vindt de lyric 'welkom in Europa blijf hier tot ik doodga' namelijk “best heftig”.³

Wat ook opvalt is hoe stukken gesprek worden opgeknipt door het gebruik van flarden muziek en geluidseffecten. In de eerste aflevering werd mijns inziens iets te veel AT6⁴ nageaapt, dat is in de tweede aflevering beter geworden. Tussen het verschijnen van de eerste en tweede aflevering zaten meer dan vier maanden, laten we hopen dat ze de komende maanden een goed productiesysteem op gang krijgen óf anarchistisch infrequent blijven publiceren.

KLIKLINKJES

• De uitslag van de verkiezing van de beste podcast ooit is bekend! Opvallend: de eerste Engelstalige titel staat pas op de zestiende plek.

• Als je jezelf podcastmixer wil noemen kan je meedoen met de Podcastakademie cursus Mixen en Masteren die in mei in de Tolhuistuin plaatsvindt.

• Vincent Bijlo blikt terug op 20 jaar audiodocumentaires.

• Eva van Barneveld maakte ook de prachtige beelddocumentaire: Liefsteling

• Podcastmaker-collega (hij kan zelfs muziek maken!) Michiel van Poelgeest is bezig met een Podcast ABC op LinkedIn. Ik mocht de G van Genre invullen.

• Dolly Parton zegt trouwens ook iets leuks over Genre op het laatste album van Beyonce.

• In Mondkapjesmiljonairs (Podimo, 1 aflevering voor de muur) zijn niet-Nederlandstalige geinterviewden vertaald en in het Nederlands te horen middels het AI model van Elevenlabs 🤯

• Hilarisch om even te luisteren: het volledig door AI gegenereerde live radiostation HDFM

RODDELHOEK
Wat zegt het feit dat de nummer 1 op de lijst van beste podcasts ooit is uitgekomen in 2017? Dat er daarna niets beters meer is gemaakt?

1. Ja, dit was onlangs op onze reis naar Japan. Daarover: het was geweldig, ik wil terug!

2. In België daarentegen heb je er minmaal twee: Woordkunst aan het Conservatorium en de RITCS

3. Het gaat erom, en dat spellen zowel Schinkel als Essanhaji niet helemaal uit in de tweede aflevering, dat mensen die hier ‘illegaal’ zijn uiteraard niet de keuze hebben om ‘terug te gaan naar waar ze vandaan komen’ zonder weer hier zomaar terug te kunnen komen.

4. Eerder getipt in deze gasteditie door Folkert Coehoorn, die de redactie feliciteert met zijn nieuwe baan!