Nogal een update over DRIFT, de generatieve podcast
Heb je nog een podcasttip #113 | Zwermelingen en Have You Heard George's Podcast?
Er is de afgelopen maand een hoop gebeurd rondom het generatieve podcast project dat inmiddels DRIFT heet. Mijn projectmaatjes Nienke en Hay hebben even onze agenda’s gecheckt en op de dag dat deze nieuwsbrief verschijnt is het precies twee jaar geleden onze eerste afspraak over dit idee hadden. Toen hadden we nog te maken met een avondklok (hoe bizar was dat?) en had het grote publiek nog niet kennisgemaakt met ChatGPT. Ons idee om een podcast ervaring te maken die steeds anders was kreeg in eerste instantie de vrij algemene naam Generally.
Een beetje voorgeschiedenis over wat het idee nu behelst en hoe we daartoe gekomen zijn lees je in deze nieuwsbriefeditie, en deze. Flash forward naar nu: het lijkt erop alsof we het komende jaar een fictiepodcast gaan maken met het VPRO Medialab en dat we met het project misschien wel de land- en taalgrenzen gaan oversteken! Hoe we daar gekomen zijn? Dat lees je direct na deze flauwe metazin over dat spanning opwekken ook gewoon maar een trucje is.
Tussen mei 2022 en nu hebben we in vlagen gewerkt aan het project. Ergens in een projectweek vroegen we Chat GPT om een titel voor ons project te verzinnen. Die kwam met de suggestie De Merel uit de Machine, die hebben we gehouden. Het belangrijkste resultaat uit deze periode is dat het technische idee dat we hadden hebben we uitgebouwd tot een prototype van van wat we een audio story engine noemen. Met die machine kunnen we met behulp van RSS (de open standaard waar podcasting op werkt) afleveringen aanbieden die, afhankelijk van wat we instellen, steeds veranderen. Dit betekent dus dat het kan voorkomen dat wat de luisteraar hoort niet voor iedereen hetzelfde is, maar voor iedereen anders – bijvoorbeeld omdat iedereen op een ander tijdstip op play drukt. Dat is voor ons als makers ook interessant, omdat we dus eigenlijk heel veel macht aan de machine en willekeurigheid geven over wat de luisteraar uiteindelijk hoort.
Dat dit verwarrende en soms verontrustende ervaringen kan opleveren merkten we terwijl we workshops gaven aan studenten en tijdens het Podcastfestival afgelopen december in Utrecht. Het probleem hierbij was denk ik vooral dat de generatieve luisterervaring voor werd geschoteld zonder context: het waren allemaal losstaande, snel gemaakte experimenten. We hadden wel een innovatieve techniek, maar nog geen verhaal waar die op kan worden toegepast. Toen duidelijk werd dat de schrijver die we voor dit stuk op het oog hadden toch niet kon meewerken, hebben we begin dit jaar een writers room georganiseerd. De serie Westworld was voor mij namelijk een grote inspiratiebron voor dit project. Aangezien in televisieproducties series vaak worden geschreven door een hoop schrijvers bij elkaar te gooien, leek het ons leuk om dat te proberen. Het resultaat tegen het einde van de dag was dat we heel veel ideeën hadden, maar nog niet één verhaal of onderwerp waar we ons op willen richten. Waarschijnlijk omdat twee van de aanwezigen de dag erop naar de XR demonstratie op de A12 gingen, kwam het gesprek op het klimaat en op Schiphol. Stel nu dat die demonstratie een kantelpunt bleek in hoe we over klimaat nadenken, hoe ziet Schiphol er dan over 500 jaar uit? Waarschijnlijk hoe dan ook onder water.
Deze gedachtegang zette ons weer op een traject waarbij we ons richtten op water en de toekomst van Nederland. We spraken waterbouwkundingen en ontdekten dat Amsterdam en andere delen van Nederland nu al wordt droog gehouden door een netwerk aan pompen. Iets wat je in het dagelijks leven niet beseft, totdat het misgaat natuurlijk. Vanuit hier ontstond het idee voor een scenario waarin je als luisteraar zwerft door een fictieve, drijvende stad in een solarpunk toekomst: Waterdam. Wat er precies speelt moet nog geschreven worden, maar wat voor ons leuk was is om te bedenken hoe dingen die in het heden gebeuren invloed kunnen uitoefenen op wat je hoort in het verhaal. Dit verhaal en project kreeg de naam DRIFT.1
Met deze ingrediënten begonnen we aan aan projectsubsidieaanvraag. Die dienden we in bij het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie. Dit fonds had ons in de ontwikkelfase ook financieel gesteund. De opzet van dat plan kregen we op een nogal willekeurige manier op het bureau van VPRO Medialab. Daar reageerden ze direct heel enthousiast en probeerden we een afspraak mee in te plannen. Daarnaast dienden we ons plan in bij IDFA DocLab (waar ik Hay en Nienke ooit heb ontmoet), om het te pitchen bij het Forum – het industriegedeelte van het festival. Tot onze verbazing werden we daarvoor geselecteerd.
Vanaf toen kwamen we in een soort stroomversnelling terecht. Tijdens het DocLab Forum kregen 16 projecten de kans om hun project in 7 minuten te pitchen voor een grote groep internationale gasten die werken bij fondsen, culturele instellingen, musea, omroepen en dergelijke. Na de presentaties vinden 1-on-1 meetings plaats, waarbij je op basis van interesse aan elkaar wordt gekoppeld via een soort zakelijk datingsysteem. Voor de pitch kregen we training van twee verschillende coaches die ons heel erg hielpen om het verhaal scherp te houden. We verzamelden een set van vluchtdata van Schiphol en maakte daar een audialisatie2 van en namen stukjes voice-over op ter illustratie in de pitch. Mijn tekst, die aan het begin zat, vertaal ik even vrij onder deze foto van de daadwerkelijke pitch:
Stel je voor dat een podcast niet één linear verhaal vertelt, maar dat je op een nieuwe reis meeneemt, iedere keer dat je op play drukt. Wat je hoort verandert op basis van waar je luistert en hoe laat je luistert. Een soort speurtocht voor je oren, en voorstellingsvermogen.
Welkom bij DRIFT, een audio ervaring dat het verhaal vertelt van een land dat gevormd is door water, technologie en een te zelfverzekerde soort: de inwoners van Nederland. DRIFT is een fictieserie die niet kan bestaan zonder wetenschappelijke feiten en data uit de echte wereld. De luisterervaring verandert met de stand van de maan en de stroming van de zee. En bijvoorbeeld ook aan het aantal vliegtuigen dat vertrekt en land van schipol. Want dat is wat je net gehoord hebt: een compositie gebaseerd op vluchten tijdens de openingsdag van IDFA. Als je er voglende week naar luistert, hoor je iets anders.
Wij zijn Merel uit de machine en wij hebben een manier gevonden om een unieke luisterervaring te genereren, direct in je eigen podcast app!
Hoewel de coaches tijdens de generale repetities al aangeven dat onze pitch heel goed was, hadden we niet geanticipeerd hoe enthousiast de reactie uit de zaal zou zijn. Men was vooral onder de indruk van hoe simpel het idee is en hoe poëtisch de ervaring kan worden. Bovendien is het heel aantrekkelijk dat je niet een aparte app hoeft te downloaden om het te luisteren, dat maakt het geheel toegankelijker. Aan het einde van de 19(!) een-op-een gesprekken hadden we een aardige vangst aan visitekaartjes. Er was zelfs directe interesse uit Finland, Duitsland en de VS! Al moeten we daarvoor eerst een co-producent in de desbetreffende landen vinden.
Maar het verbazingwekkendste was nog de afspraak met VPRO medialab, die uiteindelijk pas de week voor de pitch plaatsvond. Inmiddels hadden we ook goed nieuws binnen van het Stimuleringsfonds: onze aanvraag was goedgekeurd! In de vergaderruimte (middenin het fascinerende MVRDV gebouw) werd de vraag “wanneer kunnen we beginnen” zo ongeveer gesteld voordat het introductierondje was begonnen. Hoewel deze samenwerking nog moet worden vastgelegd zijn er twee grote voordelen: onze contactpersoon bij VPRO medialab is net zo nerdy over games als wij én omdat dit zo’n innovatief is met veel technische onderzoeksvragen, vragen we niet bij het NPO-fonds aan maar bij NPO-innovatie. Een heel ander traject dan een ‘gebruikelijke’ podcast. Het lijkt er dus op dat we het komende jaar gaan werken aan een heel cool fictieproject. De eerste generatieve, open world podcast ter wereld!
Dank aan Merels uit de Machine Hay en Nienke voor het meelezen met het lange bovenstaande, vanaf hieronder zijn alle taalfouten weer op mijn conto.
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#113)
Podcast: Have you heard George’s Podcast?
Aflevering: 5. Press Play
Duur: 19 minuten
Uitgekomen op: 5 september 2019
Uitgekomen bij: BBC Sounds, maar overal te luisteren
Genre en tags: fictie en nonfictie, poezië, maatschappijkritiek
Op 11 november gingen we met de deelnemers van het programma Literair Podcasten en nog wat vrienden van het Podcastnetwerk met een bus naar het DS Podcastfestival in Oostende. Omdat het drie uur rijden was hadden we een aantal dingen voorbereid voor onderweg, zoals een hilarische quiz (Pommelien!) samengesteld door Elja Looijestijn van de VPRO (Podcast)Gids. De dag voor de dag dat wij naar het festival gingen spraken George Mpanga aka George the Poet en zijn sounddesigner Benbrick. Omdat we die gemist hadden, had ik deze aflevering afgestoft en hierbij serveer ik hem ook aan jullie.
Have You Heard George’s Podcast? is een podcast als geen ander. Eigenlijk is de bus een perfecte plek om te luisteren omdat je best veel concentratie nodig hebt om het geheel te kunnen volgen. Veel vanuit eigen ervaring maar ook op basis van interviews met mensen uit de zwarte gemeenschap in Londen maakt George the Poet, poëtische afleveringen. Vaak gaat het over sociale ongelijkheid, maar je kan als luisteraar door zijn woorden ook zomaar ook in een popcorn veranderen. Deze aflevering is een goede showcase van wat je allemaal kan met audio, zeker als je probeert te ontwaren hoe veel nu fictie is en hoe veel documentaire. Een aflevering die klopt als een busreis dus!
SERIE TIP VAN DE WEEK (#113)
Podcast: Zwermelingen
Duur: vier afleveringen van tussen de 30 en 40 minuten
Uitgekomen op: 26 oktober 2023
Uitgekomen bij: VPRO voor NPO Radio 1, gemaakt door Naomi Stijger
Genre en tags: documentaire zoektocht, arbeidsmigratie, poetisch
Hier stond eerst een andere tip, maar ik heb besloten die voor een later moment te bewaren en eerst deze podcast te tippen omdat er iets heel raars gebeurde terwijl ik deze nieuwe podcast luisterde. Eerst gebeurde er woensdagavond iets ‘historisch’, waardoor ik woensdagochtend wakker werd met zo’n misselijk gevoel dat je krijgt als je zenuwen hebt over iets waar je geen controle over hebt. Tijdens de was ophangen zette ik uiteraard een podcast op, en toevallig stond bovenaan in de queue van mijn Castro app deze podcast.
Ik had een tijdje terug al een aflevering geluisterd dus wist al een beetje waar het over ging en eerlijk gezegd maakte me ik een beetje zorgen. Het is namelijk een zoektochtpodcast en ook dan nog een met slechts vier afleveringen. Zodra dat gebeurt ben ik al heel bang dat er geen ontknoping komt — anders zijn het wel vijf of zes afleveringen. Daarnaast ben ik nogal zoektochtformatmoe geraakt. Bij de eerste aflevering van deze podcast dacht ik ook: waarom moeten we als luisteraars nu weer mee op deze zoektocht? We hadden het verhaal over arbeidsmigranten toch al gehoord in Pawel de Poolse Plukker? Aan het begin van de zoektocht vindt iemand een dagboek, dat willen ze dan natuurlijk terugbrengen naar de rechtmatige eigenaar. Ik denk dan altijd: wie denk je wel niet dat je bent dat je het recht hebt om in die spullen te gaan neuzen, dat op te nemen en het vervolgens op een nationaal platform te gaan publiceren? Maar ik bleek te vroeg geoordeeld te hebben.
Hoewel de onvermijdelijke vraag “hebben wij wel recht om dit te onderzoeken?” in de tweede en derde aflevering uitvoerig aan bod komt, werd het voor mij als luisteraar op een bijzondere manier ‘geflixt’. Sander, de vinder van het boek en een van de hoofdpersonages, heeft namelijk zelf een verhaal wat hem beweegt om de mensen die hij in het Jammerdal tegenkomt te helpen. Aan de voice over stem van Naomi moest ik even wennen, maar de voice over teksten zijn goed geschreven – niet alleen qua inhoud maar ook in lengte. Naast het hoofdverhaal zijn over de afleveringen verdeeld kleine verhalen over andere zwermelingen. Dit is geen spoiler, maar het blijkt dat de zoeker inderdaad niet zo veel te zoeken had maar dat het toch iets oplevert.
Tijdens het was ophangen van de was en luisteren overkwam me iets raars: ik viel uit de tijd. Ik hoorde namelijk een man met een Limburgse tongval, die zich op een inmiddels onvoorstelbare wijze bekommerde om migranten die naar Nederland komen.
KLIKLINKJES
Het voorjaarsprogramma van de Podcastakademie van het Podcastnetwerk staat online! Leer Oral History interviewen van Annegriet Wietsma (De Deventer mediazaak en De Zwembadclub), een spannende scene bouwen van Maartje Duin (o.m. De plantage van onze voorouders), een audioportret maken van mij en Inge Wannet of — nieuw! — leer luisteren als een masteraar en neem daardoor beter op, door Arno Peeters (hij mixte onder andere mijn Het Beloofde Kaasland af).
Karen Given schreef een leuke blog over breaking the (audio)storytelling rules.
Als je internationale ambities hebt voor je podcast kan je insturen voor The Whickers Pitch. Geselecteerde projecten worden uitgenodigd om hun project te presenteren voor het publiek en een jury op Sheffield Doc Fest in juni. Het is in het Engels en je kan prijzengeld winnen! Het leukste: het project blijft van jou. Vorig jaar deed onder meer de legendarische Lex Boon mee, met een podcast die nog steeds niet af is.
De NPO, de plek met (voorlopig) het meeste geld voor podcasting in Nederland, heeft uit het niets ook een ‘pitch’ in het leven geroepen. Één iemand uit de 100 geselecteerde ideeën wint €2500 (minus BTW?) en geeft daarna alle rechten weg aan een omroep. Je wordt daarna gecoacht maar of het uit komt en of je voor het maken betaald wordt zegt de oproep niet.
Audiocollectief Schik in NRC over waarom ze De Erfenis niet met een omroep uitbrachten (het niet willen weggeven van alle rechten is een van de redenen).
Er komt trouwens ook een Drift museum.
RODDELHOEK
Afgelopen dinsdag was ik als allereerst te gast bij het programma Lunch met Haring, een nieuw programma op de nieuwe zender Radio4All. De studio is op de gedempte oude gracht in Haarlem, de zenderbaas is Giel Beelen maar nog veel belangrijker: Richard den Haring maakt dus nu een wekelijks radioprogramma over podcastmaken. Er ging van alles mis met de techniek, wat hilarisch was. Helaas kan je het niet terugluisteren omdat het ook nog niet is verschenen als podcast.
Niet alleen omdat objecten op water kunnen driften, maar AI ook. Het model gaat dan als het ware hallucineren.
Luister ook deze podcast met veel uitleg over audialisaties