Zijn podcasts niet meer cool?
Heb je nog een podcasttip #127 Between the Ears en De Ondergrond
Een paar weken geleden zat ik met wat collega's te werken op ons kantoor in de Tolhuistuin, toen er een mevrouw van middelbare leeftijd op onze deur klopte. Ze had een poster in haar hand en ze vroeg of wij het erg vonden als ze die op de WC ophing. "Dat lijkt ons een geweldig idee" zeiden we ongeveer in koor, en ik reikte haar plakband aan.
"Wat doen jullie eigenlijk?" vroeg de mevrouw.
"Wij maken podcasts" zei Marius.
"Oh. Cool..." zei de mevrouw twijfelend, eigenlijk gewoon sarcastisch.
"Oh... cool?" vroeg ik, om te checken of ze het nu echt sarcastisch bedoelde.
"Ja jullie beroep is eigenlijk helemaal niet meer cool. Iedereen heeft tegenwoordig een podcast. Je wordt er echt mee overspoeld. Ik heb echt geen tijd om dat allemaal te luisteren."
Het was te laat om mijn plakband terug te grissen, maar ze liet ons allemaal nogal verbaasd achter.
Collega's en vrienden die mij de afgelopen tijd spraken, hebben deze anekdote wellicht al eens voorbij horen komen. Voor mij staat deze mevrouw symbool voor een veranderende tijdgeest tov podcasts: waar ik jaren aan mensen – vooral van middelbare leeftijd of hoger – moest uitleggen wat een podcast überhaupt was, is het nu doorgeslagen naar 'daar begin ik niet aan want het zijn er te veel'. Dit erkennen als veranderde maatschappelijke houding vis a vis podcasts is misschien een obvious observatie. Wat ik mijn vrienden en collega's nog niet heb verteld is hoe ik denk dat we deze maatschappelijke verandering kunnen duiden als je hem vergelijkt met iets wat pak 'm beet vijftien jaar geleden heel cool was en nu niet meer echt, namelijk: apps.
Toen de eerste iPhone en iPod touch uitkwamen in 2007 volgde al snel de App store: een platform waar iedereen die wilde en een beetje kon coden, apps kan publiceren.1 Dat leverde in eerste instantie allerlei creatieve apps op. Wie herinnert zich nog iNap, de app waarmee je in de trein kon aangeven wat je eindstation was en die op basis van je GPS een alarm liet afgaan. Zo kon je, mocht je trein vertraging hebben, met een gerust hart doordutten.2 Of die geweldige apps waarmee je een tiltkastje emuleerde, of de app van $1000 die slechts een robijn liet zien? Het was een tijdje rete cool om appontwikkelaar te zijn. Totdat alle grote merken het overnamen: alle kranten en bedrijven hebben nu een app. Maar denk eens na hoe veel apps je nu echt op een dag gebruikt – zijn het er echt meer dan 10? En wanneer doorzocht je voor het laatst de App store op zoek naar een leuke nieuwe app?
De tijd dat apps cool waren, is toch zeker al tien jaar voorbij. Alle grote merken – van krant tot bank tot supermarkt tot auto – hebben nu hun eigen app én hun eigen podcast (of twee). Dat maakt niet dat er per se minder apps ontwikkeld worden, of dat ze minder gebruikt worden. Integendeel: ze zijn onderdeel van ons leven geworden. En ze zijn best handig.3 De hoeveelheid apps in de app store weerhoudt mij in ieder geval niet van gebruik. De creatieve wildgroei van de eerste enthousiaste jaren is inderdaad weggeëbd. Anders dan apps zijn podcasts niet zo commercieel ingesteld: veel zijn liefdewerk oud papier of worden met publiek geld betaald. Daar ligt een kans om leuke, mooie en verassende vormen te blijven stimuleren en daar hoop ik met deze nieuwsbrief en het Podcastnetwerk aan bij te dragen.
Of die mevrouw van de poster podcasts moet luisteren moet ze natuurlijk zelf weten. Ik ga zelf immers ook niet naar opera, ballet of sportwedstrijden – misschien is daar ook veel te veel aanbod van? De poster was trouwens voor de dag van de vluchteling. Ook niet (meer) cool, wel belangrijk.
Normaliter probeer ik iedere nieuwsbriefeditie één serie en één aflevering te tippen en dan het liefst ook nog eens af te wisselen tussen Nederlands- en Engelstalig. Deze editie wijk ik daar vanaf en tip ik twee afleveringen van twee podcasts waar ik (tegen mijn gebruik in) niet alle afleveringen van heb gehoord, omdat het geen afgesloten series zijn. Maar op basis van deze twee krijg je best een goed idee van de programma's.
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#127)
Podcast: Between the Ears
Aflevering: The Nightingales of Berlin
Duur: 29 minuten
Uitgekomen op: 6 juni 2021
Uitgekomen bij: BBC Radio 3
Genre: collage, geluid-centraal
Between the Ears is wat sommige collega's van mij een 'arty-farty' podcast zouden noemen. Dat komt dan denk ik omdat je soms een beetje je best moet doen om het stuk te begrijpen. Ik kan me bijvoorbeeld geen aflevering van Between the Ears heugen waarin een voice over dingen duidelijk uitlegt aan de luisteraars. Vaak nemen de afleveringen de vorm aan van collages bestaande uit interviews en ander geluid en is het onderwerp geluid zelf: zoals in deze aflevering de nachtegalen van Berlijn.
Het hielp voor mijn beleving wel dat ik twaalf jaar geleden een jaar in Berlijn studeerde en zo direct beelden en persoonlijke herinneringen kon verbinden aan de plekken waar de nachtegaal zich graag huisvest in Berlijn. Blijkbaar het liefst op drukke plekken, ontdekten de inwoners die meededen aan een citizen science project. Zo zie je maar weer dat je altijd dat je altijd iets kan opsteken als je maar goed luistert.
SERIE TIP VAN DE WEEK (#127)
Podcast: De Ondergrond
Aflevering: De Seksbaron
Duur: 47 minuten
Uitgekomen op: 28 juni
Uitgekomen bij: volledig onafhankelijk, gemaakt door Sam van Raalte
Genre: journalistiek, interview, reportage
Sam van Raalte werkte ooit bij Vice maar besloot vorig jaar om de verhalen die hij daar niet kwijt kon in podcastvorm te gieten. Dat werd De Ondergrond en dat doet hij nu al achttien afleveringen sterk. Én helemaal onafhankelijk, wat natuurlijk altijd mijn voorkeur heeft. Hoewel veel van de verhalen toch best 'tekst gedreven' zijn, maakt de juicyness van de onderwerpen vaak veel goed.
De aflevering De Seksbaron is in zekere zin meta te noemen, omdat het gaat over een jonge man die een halve eeuw geleden zijn eigen media imperium begon. In de jaren 60 begon hij het blad Hitweek dat een stem gaf aan de opkomende jongerencultuur in die tijd. Niet veel later ook de Candy, een van de eerste seksbladen in Nederland. De oprichter leefde een gezinsleven in een landhuis in Haarlem, maar was Seksbaron in de hoofdstad. Het verhaal leest eigenlijk als een grote roddelhoek, en het gebruik van archiefmateriaal helpt het geheel tot leven te brengen. Smullen maar!
KLIKLINKJES
Het Podcastnetwerk heeft voor de periode 2025-2028 een toekenning gekregen van het Fonds voor Cultuurparticipatie in de regeling co-curatie festivals (pagina 276) 🙀🥳
Karen Given maakt in deze nieuwsbriefeditie met een grafiekje duidelijk hoe complex verschillende podcasts zijn om te produceren 📊🤓
Zijn er misschien niet te veel podcasts, maar wel te veel podcast feeds?
Niet podcast gerelateerd: vrienden Thomas en Roos, bij wie ik getuige was op hun huwelijk twee jaar geleden, zijn bezig om de droom voor een duurzame leefgemeenschap te verwerkelijken. Ze zoeken mensen die interesse hebben in het bouwen van hun eigen huis (of vrijstaand landhuis!) in Markelo.
RODDELHOEK
Podcasten op een eiland kan ook duurzaam: gewoon op Vliebiza. Nydia en Marie-Lotte stuurden deze fotos van elkaar naar de redactie van deze nieuwsbrief omdat zij geen geld hadden om een producent mee over te schepen:
Onder de randvoorwaarden die Apple stelt rondom bijvoorbeeld content en betaling. De 'Apple Tax', waarbij Apple 30% van de inkomsten van een appbouwer incasseert voor het distribueren via hun App store, is nog altijd omstreden.
De allereerste app in de Nederlandse app store, Trein, gebruik ik overigens nog altijd omdat die gewoon beter is dan die van de NS.
Rot op met je bankpasje-in-reader/edentifier-stoppen om mijn overboeking te verifieren!