Alles was/is Heavyweight
Heb je nog een podcasttip? #114 | Heavyweight en In Afrika besta ik niet
Dienstmededeling: De gehele redactie van Heb je nog een Podcasttip wenst Lieke Malcorps een fijne veraardag!
Het is misschien net iets te vroeg voor een jaarterugblik, maar als ik zo naar mijn agenda kijk bestaat er een grote kans dat ik zelfs in de kerstvakantie geen tijd heb om nog een nieuwsbrief te schrijven. Als ik zo kijk naar de lijstjes die ik voorbij zie komen, vallen een paar dingen op. Ten eerste is er, net als vorig jaar, niet één grote (Nederlandstalige) podcasthit, zoals we die in de jaren 2017-2021 kenden. De titels die in de verschillende lijstjes naar voren komen zijn volgens mij zeker niet de beste. Belangrijker is, en dat spreekt denk ik uit de verdeeldheid binnen de lijstjes, dat er misschien op grote schaal een trend te ontwaren is. Ook herken ik persoonlijk een trend in het Nederlandse podcastlandschap. Beide trends schrijf ik hier maar even op, dan hebben we de terugblik in ieder geval gehad.
Trend één
Ik moet benadrukken dat beide trends gevoelsmatige trends zijn: ik heb niets gestaafd en ook niemand geïnterviewd. Je mag dus ook zeggen dat het gaat om mijn onderbuikgevoel — maar wel het onderbuikgevoel van iemand die veel luistert, maakt en andere podcasters spreekt. Als ik iets moet zeggen over de geist van podcasten is dat het voor het eerst sinds ik er aan begonnen ben (volgend jaar 10 jaar geleden!) de hype er uit is. De hype zit niet meer op een plateau, maar de lijn buigt naar beneden. De nomenclature van grafieken is hier toepasselijk, omdat het lijkt alsof die trend naar beneden de logica van het geld volgt.
Podcasten is sinds circa 2019 voor een groot deel opgeslokt door de tech-sector. Omdat geld toen nog weinig tot niets kostte om te lenen, kon er veel geïnvesteerd worden in grote shows. Het verdienmodel waar toen voor gekozen is (grote shows achter een betaalmuur bundelen) blijkt minder lucratief dan gedacht, of de shows duur ten opzichte van wat ze opleveren. Nu de rente is gestegen worden bedrijven gedwongen meer op safe te spelen. In podcastland betekent dat: minder shows die veel geld en tijd kosten om te maken en des te meer bekende Nederlanders die in verschillende formaties met elkaar praten.
Je kon al eerder merken dat dit aan de hand was: veel voorheen exclusieve shows gingen toch weer achter de muur vandaan en de deals die makers bij nieuwe podcast uitgeverijen in de markt kregen zijn naar verluidt soms nog slechter dan bij de NPO. Dat Spotify vorige week de volledige staf van de show Heavyweight ontsloeg en daarmee een van de volgens critici best beluisterde podcasts ooit stopzette, is hier uiteraard het hoogtepunt van. Dit belooft uiteraard niet veel goeds voor de toekomst, ook in Nederland.
Begrijp me niet verkeerd: ik heb het in deze nieuwsbrief zelden tot nooit over Heavyweight omdat ik deze podcast bijna nooit luister omdat ik de afleveringen te goed vind. Niet alleen de openingsscenes en het eindnummer (dat bij iéder verhaal perfect past?!) maar vooral hoe de verhalen en de voice over geschreven zijn… om eerlijk te zijn luister ik Heavyweight niet omdat ik weet dat ik er nooit aan zal kunnen tippen. Bij andere shows waar ik fan van ben denk ik: over tien jaar, met heel veel tijd en moeite en een goed team, zou ik hier mogelijk één keer aan kunnen tippen. Maar bij Heavyweight denk ik: dit zal voor altijd buiten mijn league blijven.
Trend twee
Over leagues gesproken: de tweede trend van 2023 heeft direct te maken met Heavyweight. Wat me namelijk op viel van dit jaar op het gebied van nieuwe, documentaire podcasts in Nederland is het volgende: na de (persoonlijke) zoektocht, is alles nu Heavyweight. Jonathan Goldstein (de host van Heavyweight) heeft wel eens gezegd dat zijn show valt samen te vatten als dat hij in de verhalen functioneert als “een psycholoog met een tijdmachine”. De formule van zo’n verhaal valt dus samen te vatten als: iemand zit met iets uit het verleden en de podcastmaker intervenieert in het heden om dat op te lossen.
Wat opvalt aan dit format, en de shows die er binnen dit framework worden uitgebracht, is dat het ‘limited run, episodic series zijn’. Er is dus niet één zoektocht die over meerdere afleveringen al dan niet bevredigend wordt voltooid, maar iedere aflevering (soms is het een tweeluik) is een verhaal op zich. Over het algemeen heeft het verhaal geen betrekking op de maker zelf, wat na alle persoonlijke zoektochtverhalen ook verfrissend is en de kunde van de maker laat zien.
Achterwerk (VPRO Gids), Ik wil je nog iets vragen (Podimo, en voorheen van dezelfde maker Sara’s Mysteries bij Zapp) en uiteraard De Erfenis zijn de podcasts die ik hier als beestjes bij hun naam dien te noemen. Misschien zit bij die laatste wel mijn enige sprankje hoop van dit jaar. Nu het team van Heavyweight door Spotify ontslagen is, vraagt iedereen zich af hoe ze verder gaan. Spotify heeft al aangekondigd dat ze de feed (en dus het publiek) mee gaan geven aan Goldstein en kornuiten, dus ze kunnen het bestaande publiek mee kunnen nemen naar een nieuwe uitgeverij. Naar wat ik begreep is de omvang van het team achter de show zo’n tien mensen, dus het is niet makkelijk om dat gefinancierd te krijgen.
Audiocollectief Schik koos ervoor hun podcast zelfstandig (dus los van een omroep of uitgeverij) uit te brengen. Fondsen hebben een groot deel van de productie (vooruit)gefinancierd, maar reclames en donaties van luisteraars moeten het vanaf nu de financiële motor worden. Ze zijn hierin niet baanbrekend – bijv. Man Met De Microfoon Chris Bajema maakt altijd al onafhankelijk zijn podcast en ontvangt ook al een tijdje donaties. Mijn nieuwjaarswens is dat ik het iedereen gun om te kunnen maken en leven van hun ambacht, los van de grillen van subsidiecommissies, omroep/uitgeverijbazen en luistercijfers. Deze kerstvakantie ga ik dus in ieder geval tijd nemen om te doneren en daarmee de hoop op het door luisteraars-gefinancierde model een kans te geven.
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#114)
Podcast: Heavyweight
Aflevering: Lenny
Duur: 44 minuten
Uitgekomen op: 5 oktober 2023
Uitgekomen bij: Spotify, maar sinds kort weer overal te luisteren
Genre en onderwerp: vriendschap, persoonlijk verhaal, bandjes uit het verleden, algehele malaise
Zoals hierboven aangegeven, ben ik niet geabonneerd op Heavyweight. Ik doe dat dus om mezelf voor de gek te houden en te doen alsof de show niet bestaat. Af en toe krijg ik van iemand een berichtje “heb je de laatste Heavyweight al geluisterd?” en nog minder vaak denk ik dan: vooruit, ik luister ‘m wel even. Bij deze aflevering had ik dat ook en wederom dacht ik: de schoonheid van deze aflevering is out of this world.
Anders dan de meeste Heavyweight afleveringen (ik heb dit gecheckt bij fervente luisteraars, want ik heb ze dus niet allemaal geluisterd) speelt Jonathan zelf een rol in het verhaal. Het gaat namelijk over zijn jeugdvriend Lenny, met wie Jonathan vroeger al hoorspelen maakten. Dat je nog over die bandjes beschikt is natuurlijk goud, maar de manier waarop Jonathan nu nieuw materiaal verzameld is ook tamelijk briljant. Uiteraard is het een kwetsbaar verhaal (wat staat er op het spel? Lenny gaat binnen afzienbare tijd dood), maar de tape is gewoon te goed. Soms heb ik het idee dat de enige taak van de (audio)documentaire maker is dat ene poetische moment te vangen en te benoemen of te tonen, en dat doet Goldstein in deze aflevering meesterlijk.
Bonustips: de recente short over een docent die vermeent kaas van haar leerlingen steelt is leuk en grappig (dank Jelke!), maar over stelen gesproken moet je altijd beginnen met de all time classic tweede aflevering van Heavyweight.
SERIE TIP VAN DE WEEK (#114)
Podcast: In Afrika Besta Ik Niet
Duur: 6 afleveringen van ongeveer 28 minuten
Uitgekomen op: 27 november 2023
Uitgekomen bij: Omroep Zwart, gemaakt door Nanoah Struik met Geuren en kleuren media
Genre en onderwerp: persoonlijke zoektocht, queer identiteit, Nigeria, familierelaties
Full disclosure: ik ken Nanoah professioneel omdat ik eerder heb geholpen bij opnames van de podcast Genderkwiebus, hen vervolgens heb ingeschakeld als de host van een podcast die ik produceerde. Op LinkedIn had ik ook voorbij zien komen dat Nanoah meedeed aan de Oorzaken Podcast Academy, maar toen ik hen laatst een berichtje stuurde om te vragen hoe het ging had ik niet zien aankomen dat hen zou reageren met “nou mijn podcastserie is net uit!”. Het is een serie die mij heel erg heeft kunnen bekoren.
Toen ik hoorde dat dit weer eens een persoonlijke zoektocht was dacht ik: oké, maar het is wel de eerste die ik hoor van iemand die jong, zwart én non binair is. Nanoah struggelt met de erkenning van diens non-binaire identiteit in diens familie. Met name Nanoah’s vader heeft het er moeilijk mee, omdat hij uit Nigeria komt waar andersoortige seksualiteiten volgens hem helemaal niet bestaan. Nanoah gaat uitzoeken of dit echt zo is, en of het mogelijk is om geaccepteerd te worden door de Nigeriaanse tak van de familie.
Wat ik goed vind aan deze podcast is dat je hoort hoeveel werk er in zit: er is ongelofelijk veel tape verzameld. Hoewel een heel groot deel van het materiaal ontmoetingen tussen mensen is (hoi, hallo, aangenaam kennis te maken) wordt dit ruimschoots goedgemaakt door de emotionele en spannende momenten. Bovendien zijn de voice-overs en het verhaal echt bovengemiddeld goed geschreven: als dat allemaal uit Nanoah’s pen komt zou ik weleens een boek van hen willen lezen in de toekomst. Daarnaast leer je veel over queerness en hoe dat zich voordoet in Nigeria.
Wat mij persoonlijk stoorde was dat op het moment supreme, Nanoah en diens vriendin N zouden naar een queer rave in Lagos gaan, ze uiteindelijk toch niet gaan. Ik had als luisteraar zeker zin om naar die rave te gaan, dus voelde het alsof er werd opgebouwd naar een dode mus. Of de eindredacteur de taalfouten (“galerij” ipv “galerie” en “een quote door” ipv “een quote van”) er expres in heeft laten zitten zullen we waarschijnlijk nooit weten. Dat is niet erg, maar juist cool. Want op Nederlands podcastgebied heb ik nog nooit een verhaal gehoord wat zo onapologetically queer en black is. En dat van de NPO! 🤯
Dank aan mijn lieve vriendin Silvie die deze nieuwsbrief meer basisch gemaakt heeft <3
Kliklinkjes
PJ Vogt, van Search Engine, kan ook goed schrijven en schreef dit op over Heavyweight in zijn nieuwsbrief: “Surviving in podcasting right now means working without a clear vision of the future. That sounds scary, until you remember we’ve never had a clear vision of the future. We just sometimes thought we did. And now we know that anyone who promises certainty is a swindler, a blowhard, or on deadline.”
De beste analyse van de podcastsector in de VS vind je zoals altijd in The Vergecast (vanaf 54:32)
Mijn grote voorbeeld Nick Quah heeft zijn top 10 podcasts van 2023 gepubliceerd op Vulture. Ik kende maar drie van de vier titels, gelukkig heb ik er zelf een getipt.
Ik verzamelde wat internationale mogelijkheden waar je podcast ideeën kan pitchen, die vind je in de nieuwsbrief van het Podcastnetwerk
Binnenkort in de Podcastakademie van het Pocastnetwerk: in januari kan je leren Oral History Interviewen van Annegriet Wietsma (online, opgeven uiterlijk 2 januari), in februari leer je een audioportret maken van niemand minder dan Inge Wannet en mij!
Mocht je nog naar een film gaan deze vakantie dan tip ik graag de volgende documentaires: De bezette stad, maar als je iets korters wil: Gerlach.
RODDELPOLL!
DONEERHOEK
In een vrijgevige stemming? Doneer hier aan heb je nog een podcasttip. Daarmee kan ik de domeinnaam en email inbox betalen!