Kwestie van autoriteit

Heb je nog een podcasttip #47

Omdat ik voor het eerst in zeven jaar niet werkzaam ben bij IDFA, heb ik een keer veel tijd (en weinig katers) om daadwerkelijk naar documentaires op het festival te gaan. Op de een of andere manier lukt het me in de bioscoop vaak om naast de film te beleven ook nog om mijn gedachten een beetje te ordenen. Sinds vorige week heb ik dus genoeg tijd gehad om te bedenken dat er eigenlijk nog wel meer te zeggen valt over podcasts en zelfstudie. Voor mij draait het bij iets leren van podcasts namelijk allemaal om autoriteit.

Van documentaires wordt vaak gezegd dat ze waardevol zijn "omdat je er iets van leert". Dat documentaires ook andere functies kunnen hebben, ontdek je als je op IDFA naar de film gaat: bij een beetje artistieke documentaire kom je vast verwarder uit de zaal dan dat je erin ging. Dat is niet erg, omdat kunst moet schuren. Vaak gaat het bij een documentaire, net als bij andere kunstvormen, over de autoriteit die de maker heeft binnen een bepaald veld. Hoe meer autoriteit — dwz een track record, opgebouwde credibility — een maker heeft, hoe meer die "kan maken". Als publiek hecht ik dan ook veel waarde aan wat ik vind van degene die mij iets aan het vertellen is. Hoe hoger ik de autoriteit van de spreker, hoe sneller ik iets aanneem. Dat geldt ook voor podcast.

Bij de opgenomen colleges waarover ik vorige week schreef is de autoriteit duidelijk: de spreker heeft onderzoek gedaan en vaak gepubliceerd over het onderwerp. Het zijn die mensen waar journalisten en documentairemakers naartoe gaan om hen op te voeren als 'de deskundige'. Maar buiten een opgenomen college of interviewvorm, waarin de spreker zijn autoriteit op mij kan afdwingen, heb je in podcastland ook heel fijne, leerzame talkshows.

Die discussies waarin wetenschappers met elkaar in gesprek gaan vind ik toch altijd het meest boeiend. De podcasts Onder Mediadoctoren, K-pod en Socizopod zijn hier goede voorbeelden van. Door als luisteraar bij hen aan tafel te schuiven kan je veel meekrijgen over een bepaald onderwerp (respectievelijk media, Korea en sociologie). Het gesprek vindt vaak plaats op niveau omdat het “algemene publiek” niet het uitgangspunt is. Als luisteraar krijg je zo toegang tot gesprekken die je normaal alleen zou horen als je naast deze professoren in de kroeg zou zitten.

Maar de autoriteit hoeft niet altijd vanuit de host te komen. DAMN, HONEY is een voorbeeld van een podcast waarbij de hosts niet per definitie alwetende figuren zijn, maar faciliterend optreden om de luisteraar mee te nemen in het feminisme. Naast zelfreflectie — in de confessie-rubriek "wat is het minst feministische dat je de afgelopen week gedaan hebt?" — is er ruim tijd voor de gast en diens onderwerp. De gast reflecteert mee en komt daar mee op gelijke voet met de luisteraar. Overigens is de gast niet altijd een expert in de klassieke zin van het woord, maar vaak simpelweg ervaringsdeskundige. Het fijne aan DAMN, HONEY is dat je, als je vanaf het begin luistert, meegroeit met de hosts die hun feministische gedachtegoed ontwikkelen. Inmiddels zijn ze tachtig afleveringen verder, wat laat zien hoe veelzijdig het onderwerp feminisme is.

In onze podcast Kaas hebben we het, onbewust, ook weer net op een andere manier gedaan. Vanuit onze ervaring achter de kaastoonbank waren wij de experts. De meerderheid van onze gasten, bij wie wij onszelf thuis uitnodigden (ook die rol was dus omgekeerd: de 'gast' was ook 'host') staan zelf bekend als 'culinair experts', maar niet specifiek op het gebied van kaas. Ze kunnen wel vaak origineler proeven en smaken beschrijven, wat de twist over de smaak weer leuker maakt om naar te luisteren.

Zo gezien is de plaats die de autoriteit inneemt in een podcast steeds anders. In traditionele documentaires worden mensen geïnterviewd die iets te zeggen hebben over het onderwerp omdat ze er onderzoek naar hebben gedaan, of het hebben meegemaakt. In talkshows gemaakt door wetenschappers, feministen, kaasboeren (of welke obsessie dan ook) kan kennis in gespreksvorm uitgebreider en toegankelijk worden gedeeld. Misschien is het niet een kwestie van hoe serieus de luisteraar de maker neemt, maar juist andersom.

AFLEVERING TIP VAN DE WEEK #47

Podcast: DAMN, HONEY

Aflevering: Zwarte Piet is zwart verdriet. Met Lulu Helder (afl. 80)

Taal: Nederlands

Uitgekomen op: 20 november 2021

Duur: 1 uur en 26 minuten

Uitgekomen bij: Dag en Nacht Media

Los van wat ik hierboven geschreven heb, moet niet onderschat worden hoeveel impact deze podcast heeft gemaakt. DAMN, HONEY is dusdanig populair dat er allerlei kopie-podcasts (waarin twee of meer vrouwen praten over 'vrouwenaangelegenheden') zijn ontstaan, die by far niet zo leuk en inhoudelijk zijn. De laatste keer dat ik een liveshow van deze podcast meemaakte, op 8 maart 2020, zaten er voornamelijk fans in de zaal van middelbare schoolleeftijd. Dat biedt hoop voor de toekomst.

Deze aflevering specifiek is boeiend omdat het een onderwerp uitlicht waarvan ik wel wist dat het bestond, maar waar ik steeds niets over hoorde. Het gaat over protest tegen Zwarte Piet voordat ik daar zelf bewust mee bezig was en "de zwartepietendiscussie" een term was. Lulu Helder was namelijk in de jaren 90 al aan het protesteren tegen de figuur van Zwarte Piet en publiceerde er destijds ook een boek over (expertpunten!). Het gesprek gaat verder over waarom protesteren belangrijk is, evenals geschiedenissen waar je nooit iets over hoort. Dat ga je op de radio dus nooit horen ;-)

SERIE TIP VAN DE WEEK #47

Podcast: Nice Try seizoen 2: interior

Taal: Engels

Duur: 7 afleveringen van ieder tussen de 30 en 45 minuten

Uitgekomen bij: Curbed Magazine (host: Avery Trufelman)

Een paar weken geleden tipte ik al het eerste seizoen van deze serie, het tweede seizoen is nu afgelopen dus ik ben er als de kippen bij om dit seizoen te tippen! Centraal staat deze keer: huishoudelijke apparatuur. Varierend van bed tot bidet: er komen allemaal dingen voorbij waarvan je nooit had gedacht dat er zulke bizarre verhalen en leuke geschiedenissen achter zaten. Warenfetisjisme (daar is Marx weer!) in een educatieve vorm, zegmaar. Het leukste verhaal vond ik die over The Weight en de twee scholen, "aesthetics" vs "aethletics", die er ontstonden in de vorige eeuw. Die over The Bidet is ook leuk, omdat het een historisch-culturele context aan het Amerikaans/Europese toilet geeft en maar weer eens benadrukt hoe dom wc-papier eigenlijk is. Het grote nadeel is, zoals zo vaak met Amerikaanse producties die voor de Amerikaanse markt gemaakt zijn, dat het Amerikaanse perspectief wel echt het enige uitgangspunt is. Dat wordt dan weer ruimschoots goed gemaakt met de tape van Amerikaanse winkelmedewerkers en geestig ingesproken "openingen" (die me deden denken aan deze video).

Dank aan Sharon die ook deze week weer haar recht heeft doen gelden als autoriteit op het gebied van eindredactie!

KLIKLINKJES

• lol: mensen hebben de Apple Podcast app in de app storte sterren gegeven, in plaats van de podcats die vroegen om alsjeblieft een rating en review achter te laten. Het gevolg: de waardering van de app (een terechte 1 ster, want waardeloos) steeg super snel.

• Een podcast promoten is bijna net zoveel werk als hem maken, dat u het weet.

• Het uitstel waarvan ik al verwachtte dat het zou komen: het DS Podcastfestival dat in het eerste weekend van december zou plaatsvinden in Oostende (BE), is verplaatst naar 1 en 2 april.

• Een overzicht met alle tot nu toe getipte podcasts in Heb je nog een Podcasttip vind je hier.

• Abonneer toch mensen, het gaat zo goed: