Uitgesteld opnemen

Heb je nog een podcasttip #138 Hoe Gaan We Dat Zien en Sound Barrier: Sylvester

Deze week luisterde ik naar een aflevering van KLANKMAKERS (een podcast over sound design gemaakt door filmmakers) waar de altijd ondergewaardeerde Arno Peeters te gast was. Lekker nerden over foley en LUFS, heerlijk. Tussen neus en lippen door werden passeerden twee uitspraken me aan het denken zetten over de vorm van o zo veel podcasts.

Allereerst durfden de hosts te vragen of er nu wel naar die al podcasts geluisterd wordt. Arno heeft zijn naam onder vele hitseries staan, dus kan hij die vraag volmondig met 'ja' beantwoorden. Eigenlijk is het te bizar voor woorden dat de vraag gesteld wordt. Anno 2024 durf ik er inmiddels vergif op in te nemen dat de meeste documentaire podcasts meer luisteraars hebben dan documentaire films bezoekers hebben in de bioscoop – om maar iets te noemen. Maar dit geheel ter zijde.

De tweede opvallende uitspraak kwam van Arno zelf. Hij zei dat hij podcast nog altijd ziet als "uitgesteld luisteren". In mijn oren is dat dan weer een Hilversummiaanse uitspraak, want als iets uitgesteld is wordt verondersteld dat er een origineel moment was wat de luisteraar in feite gemist heeft. Dat is misschien met live radio zo, maar audio die voor het eerst verschijnt als podcast heeft niets wat je kan missen. Wat mij betreft gaat dat ook niet op voor Youtube videos, muziekalbums en ga zo maar door.¹

Laat me nu - om nog eens een podcast term te gebruiken - ‘dubbelklikken’ op het gegeven dat een podcast nooit live kan zijn. In mijn beleving wordt in het overgrote gedeelte van non-fictie podcasts iets verteld wat mensen in het verleden hebben meegemaakt. Vaak gaat het om een persoonlijke belevenis, of als het een professionele gebeurtenis was spreken de geïnterviewden vanuit het ik-perspectief. Het gaat bijna altijd over iets wat is gebeurd, de verleden tijd. Super niet live dus! Altijd maar re- en herconstrueren, uitgesteld opnemen dus.

Als ik nadenk over deze vorm, het genre, van documentaire vertaalt het beeld zich in mijn hoofd naar de vrij standaard muziek- of geschiedenis documentaire. Je kent ze wel: intro'tje, jeugdfoto's, mensen die er bij waren in het heden gefilmd netjes in rule-of-thirds shot. Talking heads dus, met een voice over en archiefmateriaal er tussendoorgesneden. Misschien daarom dat de muziekdocumentaire ook goed werkt als podcast (zie onder). Waarom zou je naar al die ouwe knarren in het nu willen zitten kijken? De nieuwe podcast van Serial over Keiko (die orca van Free Willy), past eigenlijk precies in dit format – behalve dan dat ze er een musical van maakten toen er niets meer te reconstrueren was 🦄

Kan het (dus) ook anders? Ja, je kan er natuurlijk met je microfoon op uit gaan en mensen (langdurig) volgen. Ook dan ontkom je er niet aan dat mensen soms iets vertellen over iets wat ze eerder hebben meegemaakt, maar het klinkt dan waarschijnlijk een stuk dynamischer. Net als bij een reportage met beeld krijg ik persoonlijk veel meer mee van de context. Je hoort de dingen die tussen de regels gebeuren, hoe mensen om gaan met andere mensen. Als je niet aan het reconstrueren bent kan je dat toevoegen, anders wordt het moeilijker. Of je kan iets uitvoerig registeren en daar een montage van maken, dat maakt de film The Greatest Night in pop zo goed.²

Ik wil maar zeggen: soms zeggen de dingen die en passant genoemd worden meer dan het leeuwendeel. Stop making sense mensen!

AFLEVERING TIP VAN DE WEEK #138

Podcast: Hoe Gaan We Dat Zien?

Aflevering: #8 Het einde van Lost is steengoed

Duur: 59 minuten

Uitgekomen bij: onafhankelijk

Genre: panelpodcast

Hoe gaan we dit voor ons zien is een panelpodcast over scenarioschrijven, die ook zeer luisterbaar is voor filmnerds – of mensen die wel eens een scenario schrijven, maar dan voor nonfictie. De hosts zijn Daan Windhorst (bekend van onder andere Wie is Emmy), Sacha Gertsik en Lucas de Waard. Allemaal mensen met autoriteit dus!

Deze aflevering specifiek is denk ik wel vooral leuk als je LOST hebt gezien. Ik keek het toen ik op de middelbare school zat religieus, in retrospectief blij dat ik mee kon doen aan een van de laatste 'great linear television events'. Hoewel dat meer dan 20 jaar (!!) geleden is, zat ik er meteen weer helemaal in. Het is leuk om te horen hoe de panelleden het op een verschillend moment in de tijd hebben gezien en hoe ze er anders op terugkijken. En met deze stelling komen ze logischerwijs uit op de vraag: kan je een goed einde schrijven voor een serie?

Uit deze aflevering leerde ik overigens ook dat het 'ineens in een musical veranderen' niet ultiem origineel is van Serial in The Good Whale: Francis Ford Coppola deed het in de jaren '80 al.

SERIE TIP VAN DE WEEK #138

Podcast: Sound Barrier: Sylvester

Duur: 8 afleveringen van tussen de 30 en 40 minuten

Verschenen: juni 2022

Verschenen bij: Spotify Studio's (maar beschikbaar op alle platforms)

Genre: muziekgeschiedenis, portret

Deze podcast kreeg ik aangeraden van televisiewetenschapper en disco-nerd Jaap Kooijman. Uiteraard kende ik het nummer You Make me Feel Mighty Real, maar het verhaal achter queer icon Sylvester kende ik niet. Het wordt boeiend gemaakt omdat Sylvester steeds naar voren komt als een soort underdog, die als soul en R&B zanger mee moest gaan in de glamrock en disco vibes van zijn tijd.

Toch is het ook veel 'talking heads': een verzameling aan aan elkaar geplakte anekdotes vervlochten met archiefmateriaal. Dat heb je vaker in muziekdocumentaires en dat hoeft niet erg te zijn. Zeker niet als er ook iets anders geboden wordt. In het geval van Sound Barrier is de host ook professor en voelt het daarom soms als privé college. Bovendien zitten er steeds muzikale muziekgeschiedenis cadeautjes in, zoals dat de achtergrondzangeressen van Sylvester die onder Two Tonnes of Fun door het leven gingen uiteindelijk The Weathergirls, én hoor je nooit eerder gepubliceerde demo's. Vooral dat laatste was met beeld lastig geworden, dus dat maakt het ook echt een audioserie – net als dat het in totaal 3 uur materiaal is, al zijn de Netflix series over muzikanten tegenwoordig ook niet meer kort.³

Jammer dat ze bij Spotify niet even een playlistje met alle genoemde nummers uitbrengen. En dat Spotify Studio's sowieso niet echt meer dingen uitbrengt...

Kliklinkjes

• Je kan van Arno Peters leren opnemen als de beste in de Podcastakademie in februari (aanmelden voor 21 januari). Nu nog met 10% korting want in 2025 bestaat de akademie 5 jaar!

• Het is weer de tijd van de toplijstjes van het jaar:

• Waardeer je deze nieuwsbrief? Steun Heb je nog een podcasttip dan op Petje.af

RODDELHOEK
Woord op de straat is dat Het Parool gaat stoppen met de podcast Amsterdam Wereldstad.

1. Uiteraard heb je YouTube live, zijn er genoeg live albums en worden er ook vaak genoeg podcasts live opgenomen. Maar dat is niet de standaard en deze opnames luister je inderdaad uitgesteld terug, al vind ik de term 'concertregistratie' nog fijner.

2. En de onlangs verschenen gemonteerde registratie van Do they know it's Christmas van de BBC, maar die is wel een stuk saaier. Sting is wel hot 🥵

3. De Renaissance docu van Beyoncé uit 2023 was bijna 3 uur lang en Robbie Williams deed rustig een serie van vier uur