Wat heb je aan een goed podcastboek?📚
Zomercolumn door Mila-Marie Bleeksma
Dit is de achtste in de reeks zomercolumns die de komende periode verschijnen op Heb je nog een podcasttip? Deze editie is geschreven door alleskunner Mila-Marie Bleeksma. Naast dat ze haar eigen bedrijf Listen Learn oprichtte, is ze ook docent en coördinator bij de Podcastakademie én producent bij NRC Vandaag. Mila-Marie schrijft over podcasthandboeken, toevallig twee die ik ook in de kast heb staan, maar waarvan ik er pas een heb gelezen (ik laat even in het midden welke).
Eerlijk is eerlijk, toen ik in 2018 begon met het maken van podcasts had ik nog nooit een podcastboek gelezen. Ik leerde, en leer nog elke dag, door te maken, te luisteren, te kijken naar wat werkt en wat helemaal niet werkt. Vooral toen podcasts het nog aan terrein moesten winnen was het learning by trial and error.
Pas toen ik een afscheidscadeau moest bedenken voor de stagiaire van onze NRC audioredactie kwamen de podcastboeken in het vizier, en heb ik het boek dat ik voor haar kocht ook maar gelijk voor mezelf besteld. Wat zou ik graag willen dat ik dat eerder gedaan had. Inmiddels heb ik er flink wat verslonden en breekzou ik er graag een lans voor breken.
Ik ken veel podcastmakers die nog nooit een boek over podcasting hebben gelezen. Niet heel gek: we zijn geen artsen die per ongeluk de aorta doorsnijden bij een operatie aan een hartklep omdat we de de materie niet op ons netvlies hebben staan. Podcasts maken kan op veel verschillende manieren en er zijn weinig geschreven regels. Er is een enorme markt aan niches en luisteraars accepteren slechte geluidskwaliteit vaak genoeg bij geweldige inhoud.
Ondanks dat er geen doden zullen vallen vind ik het behoorlijk zonde dat we de (voor de meeste mensen) makkelijkste manier om kennis te vergaren in dit geval links laten liggen. Geniale makers van de best beluisterde podcasts ter wereld hebben fantastische boeken geschreven: waarom zouden we die kennis niet van ze aannemen en daarmee werken aan een professioneler Nederlands podcastlandschap?
Om je te (hopelijk!) te inspireren deel ik de twee podcastboeken met je waar ik in de afgelopen tijd het meest aan gehad heb. Het lezen van deze boeken gaven me een nieuwe blik op storytelling, het productieproces van een podcast en mezelf als maker. En ondanks dat er dus weinig ‘regels’ zijn voor het maken van een goede podcast, zijn er in ieder geval veel lessen.
Make Noise - Eric Nuzum
Eric Nuzum is een veteraan als het om podcasts gaat. Hij stond aan de wieg van razendpopulaire podcasts als TED Radio Hour, Invisibilia en Where Should We Begin? with Esther Parel. Dat is ook gelijk wat dit boek zo waardevol maakt: al deze podcasts komen in het boek aan bod, waarbij Eric Nuzum je als het ware een stoel aan de tekentafel geeft.
De hoofdstukken zijn geschreven op basis van onderdelen in het podcastproces. Zo wordt in ‘The Only Ten Words That Matter’ duidelijk waarom het zo belangrijk is om je podcastconcept in 10 woorden te kunnen beschrijven: ‘over the years I’ve seen a lot of people (including myself, i might add) invest a lot of time, money, and energy into ideas that never had a chance of succeeding. The Primary reason why they were destined to fail, almost to the exclusion of other reasons, is that they didn’t have a clear idea what they were doing’ (H2, blz 33).
Misschien denk je nu: ‘ja, helder idee, logisch toch?!’ Dat klopt. Maar Eric Nuzum geeft in dit hoofdstuk grip op criteria waarvan we de neiging hebben ze vaak op gevoel te doen: wanneer is iets een goed idee? Wanneer weet je goed genoeg wat je de luisteraar kan bieden? En waar komt dat dan uit voort? Ik durf inmiddels (mijn eigen) ideeën eerder en vaker af te schieten en ben ik kritischer op podcasts die ik voor opdrachtgevers maak. Zo blijft er meer tijd en ruimte over voor ideeën met meer potentie.
Een ander stuk wat ik graag met je wil delen komt uit het hoofdstuk ‘How to tell a story, aka don’t be boring’: Great audio stories contain scenes. Scenes contain characters. Characters have motivations. Motivations lead them to action. They encounter resistance. The story has resolution. Ultimately, the story has a lesson. And the best stories offer twists. (H5, blz 113)
Elk onderdeel uit het bovenstaand citaat wordt vervolgens uitgebreid besproken. Eric Nuzum weet hier op een laagdrempelige manier inzicht te geven in hoe en waarom je welke je narratieve keuzes maakt: ‘the expression of “story” in podcasting is narrative storytelling: tell me about a situation where there are characters in pursuit of something, who then encounter obstacles and are changed by their endeavor. That is a story”.
Make Noise is verkrijgbaar bij je lokale boekhandel!
Out on the Wire - Jessica Abel
Out on the Wire heeft een unieke vorm, het is namelijk een stripboek. Striptekenaar Jessica Abel volgt makers als Ira Glass (This american life), Jad Abumrad (Dolly Parton’s america) en Alex Blumberg (founder Gimlet-Media) op de redactie, op zoek naar de geheimen van deze succesvolle makers.
Ik moet zeggen dat ik behoorlijk moest wennen aan de manier hoe Out on the Wire in elkaar zit. Misschien komt het omdat ik normaal niet zo’n fictie- of striplezer ben, maar ik had constant het gevoel dat ik in een soort Marvel stripboek zat (en mijn brein zei: hier heb ik geen zin in?!). Zonde, want deze vorm is juist de grootste kracht van dit boek. Door middel van de striptekeningen krijg je een productieproces vanuit verschillende perspectieven te zien en kun je gedachtegangen en specifieke afwegingen goed volgen. Iets dat in een boek met enkel tekst al snel verwarrend zou worden.
Een review die ik tegen kwam op goodreads.com weet de magie van Out on the Wire perfect te verwoorden: ‘This is pretty much nerd paradise for me: behind the scenes in depth conversations with the great minds behind some of my favorite podcasts + a sophisticated nonfiction exploration in graphic novel format. My listening will be forever enhanced.’
SERIE TIP VAN DE WEEK (#36)
Podcast: Dolly Partons America
Taal: Engels
Duur: 9 afleveringen van tussen de 26 en 57 minuten.
Uitgekomen bij: WYNC studio’s
Jad Abumrad, een van de producers die in Out On The Wire gevolgd wordt, produceerde samen met Shima Oliaee een van de beste podcastseries die ik ooit geluisterd heb: Dolly Parton’s America. Voor de sceptici: ik was hiervoor geen keiharde Dolly Parton fan, dus dat is geen reden om deze podcast niet te luisteren. De podcast leidt je aan de hand van het leven van Dolly Parton (die inmiddels 75 is) en haar muziek door verschillende culturele en politieke bewegingen die Amerika dehet afgelopen decennia gekend heeft. Niet geforceerd, maar omdat haar muziek elke beweging simpelweg een stem geeft.
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#36)
Podcast: DOCS
Aflevering: Bierblikjes in de wasmand
Taal: Nederlands
Duur: 38 minuten
Uitgekomen bij: NPO Radio 1/VPRO/NTR
Tijdens de lockdown heb ik het geluk gehad een plek voor mezelf te hebben waar ik veilig en warm de dagen kon doorbrengen. Ik vond het zelfs wel fijn, die rust. Dat geldt natuurlijk niet voor iedereen, zo was ook te lezen in verschillende krantenartikelen waarin gewaarschuwd werd dat kwetsbare kinderen tijdens de lockdown nog veel kwetsbaarder werden. Radiomaker Leonie van Noort ging voor DOCS langs bij kinderen waarvan hun ouders alcoholist zijn, om te vragen hoe het met ze gaat. Een aangrijpende documentaire waar ik nog regelmatig aan terugdenk.
BONUSTIP VAN DE WEEK: GENERATIE 9/11
Mijn fantastische NRC Audio collega’s Misha Melita en Tessa Colen hebben de afgelopen maanden samen met Wafa Al Ali en Lotfi El Hamidi keihard gewerkt aan de nieuwe podcast Generatie 9/11. In de driedelige podcast vertellen Wafa en Lotfi over hoe hun leven als moslim, maar ook als kind met arabische roots voor goed veranderd is. Het is een prachtige, kwetsbare en ook heel leerzame serie geworden. Je kunt deze serie nu helemaal luisteren, maar alleen in de NRC Audio app…
KLIKLINKJES
Volg Mila-Marie op twitter (maar echt!), check haar website of neem eens een lesje bij Listen&Learn.
Boek uit? Eric Nuzum heeft ook een zeer volgenswaardige nieuwsbrief over digitale audio.
Andere boek ook uit? Aan de slag! Er zijn nieuwe cursussen van de Podcastakademie aangekondigd! In de Basiscursus in oktober krijg je les van o.a. mij en Mila-Marie. In november leer je bij Daniël van de Poppe hoe je podcast net zo goed laat klinken als zijn producties in Montagevaardigheden. Ten slotte kan je tegen kerst al je disgenoten op een nieuwe manier interieven als je de cursus van niemand minder dan Annegriet Wietsma volgt!
Ook het Podcastfestival is een walhalla voor de workshopvolger, van beginner tot gevorderde lazen we in de nieuwsbrief van het Podcastnetwerk.
De tijden voor de conferentie van het Podcastfestival zijn bekend, er zijn nog maar een paar kaartjes beschikbaar.
RODDELHOEK
U leest het goed, een nieuwe rubriek! Omdat er nog steeds geen aandacht is voor podcasts bij RTL Boulevard hebben Mila-Marie en ik besloten maar eens op ons te nemen. We vroegen ons laatst af wanneer de eerste podcasttransfer in Nederland zou plaatsvinden. Dat bleek precies deze week! Paul de Leeuw, die sinds vorig jaar bij Dag en Nacht Media De Leeuw Lult maakte, lijkt overgestapt naar Radio 5 🙀 De podcast heeft daar een net zo originele titel:
Heb jij ook een roddel? Vertel hem ons, je kunt gewoon terugmailen!