Het Calimero-effect 🐣

Heb je nog een podcasttip #6

Hallo beperkt bereik van deze nieuwsbrief,

Sinds vorige week is het aantal abonnees met meer dan 30% toegenomen 🚀 Ik zou graag willen zeggen dat dat komt doordat ik afgelopen week werd geïnterviewd in Trouw (naar beneden scrollen in het blauwe stukje) over de populariteit van podcasts, maar volgens mij is het voornamelijk organisch bereik. Dank dus, jullie enthousiasme is net zo besmettelijk als de Britse variant! Voor nieuwe lezers: deze nieuwsbrief bestaat uit twee delen. Het eerste deel is een soort column waarin ik reflecteer op het podcastmedium, in het tweede geef ik twee podcasttips: een aflevering en een serie. Deze segmenten hebben niet altijd iets met elkaar te maken, dus je kunt ze ook apart van elkaar lezen. Als je nog niet geabonneerd bent, doe dat dan:

Het stuk in Trouw is een mooie aanleiding om het te hebben over het volgende misverstand dat er bestaat over podcasts (misverstanden rondom podcasts is het thema van deze maand). Dat misverstand hoor je meestal uitgesproken worden als 'het Nederlands taalgebied is te klein voor podcasts'. Het slaat nergens op, maar de gedachte is hardnekkiger dan je denkt.

Landelijke media publiceren al langer bij vlagen over podcasts. Wat mij nu opvalt is dat de scepsis in de 'MSM' weg lijkt gesmolten.* Jarenlang hebben podcastmakers moeten strijden om ons medium 'door te laten breken' – blijkbaar was er een pandemie voor nodig. En toch: in december hoorde ik het Michiel Veenstra nog zeggen in Met Nerds om Tafel: "Het Nederlands taalgebied is te klein voor podcasting".

Wat bedoelen mensen met zulke uitspraken? De meest voor de hand liggende gedachtegang is dat het bereik van Nederlandse podcasts wordt vergeleken met podcasts in een andere taal, bijvoorbeeld Engels. Steevast worden zeer succesvolle Amerikaanse podcasts als This American Life en de Joe Rogan Experience dan als voorbeeld genomen, met hun bijbehorende aantallen luisteraars. Dat beide shows al respectievelijk sinds 2005 en 2009 als podcast te horen zijn, wordt voor het gemak over het hoofd gezien. We hebben hier te maken met een Calimero-effect: zij zijn groot en wij zijn klein – en dat is niet eerlijk!

Mijn tegenvraag is direct: als het Nederlands taalgebied te klein is voor podcats, waarom is het dan niet te klein voor alle andere bestaande media? Daar zijn twee antwoorden op mogelijk. De eerste is dat Nederlanders 'verzadigd' zijn met andere media en er écht niet nog een bij kunnen hebben. Als je kijkt naar de ontwikkelingen van de afgelopen jaren qua platforms is dat een nogal opvallende uitspraak. Ook mijn moeder zit op Instagram, Slack en Teams bestieren menig remote office en sinds afgelopen week zit ook ik op Clubhouse. De andere gedachte is dat het bereik van podcasts in Nederland te klein is voor adverteerders om hun boodschappen in kwijt te kunnen. Daarvan zou ik zeggen dat het alleen waar is gezien vanuit de bril van massamedia: er is niet één show waar je direct miljoenen mee bereikt zoals op televisie of in de krant. Deze top-down manier van denken is gedateerd, of in ieder geval niet toepasselijk op podcasts 🐣

Wat beter past bij podcasting is de vraag om te draaien: waar is wel een publiek voor, dat niet bediend wordt in landelijke media? Michiel Veenstra is zenderbaas van het digitale radiostation KINK dat met name 'alternative muziek' draait. Als het Nederlands taalgebied daar niet te klein voor is, dan is het dat voor podcasts al helemaal niet. Hij maakt trouwens ook een geweldige podcast over Disney-pretparken, ook daar is het Nederlands taalgebied niet te klein voor.

In tegenstelling tot de gedachte dat media zich 'steeds sneller' ontwikkelen, leerde ik tijdens mijn studie en nu in de praktijk dat ze cultureel-lokaal een eigen vorm krijgen. Die ontwikkeling gaat eerder langzaam dan snel. Eigenlijk precies zo snel als de cultuur zelf: media wordt immers gemaakt door mensen. Het podcastpubliek groeit; lockdown-wandelingetjes en aandacht voor podcasts in andere media maken het medium gemeengoed. En dat is maar goed ook, want wie nu nog durft te zeggen dat Nederland te klein is voor podcasts, is niet eerlijk!

En dan nu de tips!

AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#6)

Podcast: Soul Music

Taal: Engels

Aflevering titel: Once In A Lifetime

Duur: 28 minuten

Uitgeverij: BBC Radio 4

Genre en keywords: muziek, pop, persoonlijk verhaal, Talking Heads, David Byrne, Fela Kuti, Brian Eno

Vorige week tipte ik in het kader van persoonlijke verhalen de podcast Song Exploder, waarin muzikanten uitleggen hoe hun nummers ontstaan. Deze podcast doet het tegenovergestelde: het laat verhalen horen van hoe luisteraars nummers ervaren. Het zijn altijd persoonlijke verhalen, maar gelukkig niet van de makers zelf - die blijven zelfs helemaal afwezig in het verhaal. Vaak wordt er ook een muzikant geïnterviewd die het nummer gecoverd heeft, wat inzichtelijk danwel afstotend kan werken. Deze aflevering is zo goed omdat er een heel inclusieve cast van geïnterviewden in voorkomt, en je allemaal leuke dingen over het nummer leert.

Als je het nummer kent, kun je je op de een of andere manier goed inleven in de vertellers, omdat je ook gevoelens hebt bij het nummer – jongeren noemen dit geloof ik viben. Het werkt bij mij dus ook niet bij nummers die ik níet ken. Dat is dus een bonustip: luister de afleveringen met de nummers die je kent. Persoonlijke bonustips zijn I Will Survive en Life on Mars.

SERIE-TIP VAN DE WEEK (#6)

Podcast: Man met de Microfoon

Taal: Nederlands

Duur: wisselend, maar doorgaans tussen de 30 minuten en een uur.

Uitgeverij: Dag en Nacht Media (maar onafhankelijk begonnen en gemaakt door Chris Bajema)

Genre en keywords: verhalend, portretten, lockdown, deels fictie

Ik ga ervan uit dat de meeste mensen die deze nieuwsbrief lezen deze podcast al eens geluisterd hebben. Sterker nog, ik weet dat een aantal lezers de podcast niet meer luisteren. Omdat ik hem nog wel luister en iedere week verbaasd ben over de kwaliteit van de verhalen breng ik hem graag nog eens onder de aandacht.

Terwijl ik de bovenstaande informatie aan het invullen was kwam ik er achter dat deze podcast eigenlijk een vreemde eend in de bijt is. Het is namelijk niet per se een serie maar meer een programma, waarbinnen af en toe een serie 'ontstaat'. Het begon met verhalen over mensen uit Amsterdam-Oost, werd vorig jaar maart een dagelijkse serie onder te titel LOCKDOWN en komt nu wekelijks uit. Wat ik zo knap vind aan het werk van Chris is hoe hij portretten van mensen maakt. Zijn personages zijn vaak typetjes van zichzelf: bij deze aflevering verwachtte ik echt dat er in de aftiteling gezegd zou worden dat Brigitte Kaandorp had meegespeeld. Dat bleek niet zo, en daarom is het zo goed. Nog beter is dat Chris een voorloper in de Nederlandse podcastscene is en hij het al vijf jaar volhoudt. En: er zitten gespeelde stukjes in die zelfs ik grappig vind – iedereen die mij kent, weet dat audiofictie niet voor mij werkt. Momenteel gaat het over gele kanarieboekjes, met mijn nieuwe lievelingspersonage Dick.

Het kan natuurlijk zijn dat ik een gedachte over het bereik van Nederlandstalige podcasts gemist heb, laat me dat dan weten door te mailen naar lieven@hebjenogeenpodcasttip.nl 

En vind je deze nieuwsbrief leuk? Deel hem dan met iemand die jij leuk vindt!

Toedeledoki!

Lieven

Deze week dank aan Wouter, mijn zwager en de vriend van Sharon die de nieuwsbrief in plaats van haar redigeerde. Hij wees mij er op dat ik mintekens plaats waar ik denkstreepjes moet plaatsen en dat die eigenlijk een halfkaststreepjes heten 🤓 U zag al eerder hun kitten Gerrie in deze nieuwsbrief, hij redigeert vaak Wouter weer.

Kliklinkjes

Met Kaas deden we een crossover-aflevering met Wat Schaft de Podcast over kaasfondue. Nu te beluisteren in jouw podcast app!

Bonustip voor bij je lockdownwandeling: dit 'Babel' verhaaltje van Prosper de Roos over buurtboekenkastjes in Antwerpen en Amsterdam op Hard//Hoofd. Over taalgebied gesproken!

Nog een bonustip: afgelopen weekend luisterde ik naar de meest recente aflevering van Reply All, de eerste in een vierluik over het Amerikaanse foodmagazine Bon Appetit ("Bonap"). Binnen twee mintuen hoorde ik dat het steengoed ging worden, op het moment van schrijven wacht ik samen met alle podcast buffs die ik ken op aflevering twee...

Chris Bajema werd ook geïnterviewd in Trouw afgelopen week, over onder andere de kanarieboekjes. Misha en ik interviewden hem jaren geleden, toen de podcast nog maar net was doorgebroken op het Podcastfestival 2018, in de enige echte Podcastclub.

*Tekenend is ook dat mensen uit de MSM (BN'ers) die een podcast beginnen nu ook aan tafel mogen in de MSM om daarover te vertelllen. De MSM staat trouwens voor 'mainstream media', mocht je dat nog niet weten.