De methode Oral History <3 Podcasten
Heb je nog een podcasttip? #38 door Anne Dirks
Deze editie verschijnt een dag eerder dan gebruikelijk omdat vandaag het Podcastfestival begint!
Dit is de tiende in de reeks zomercolumns die dit jaar verschijnt op Heb je nog een Podcasttip? Deze editie is geschreven door Anne, die ik de afgelopen tijd meermaals een geschenk uit de hemel heb genoemd. Dat komt omdat ze ons sinds vlak voor de zomer helpt met de communicatie en PR voor het Podcastfestival, en hoe! Fun fact: toen we laatst bij mij thuis de trailer voor het festival aan het opnemen waren en Anne de telefoon opnam omdat haar zusje belde, zei haar zusje: “huh ben je bij Lieven, van de nieuwsbrief?!”. Toen voelde ik me eventjes heel erg beroemd 😎
Anne is van huis uit antropoloog en duidt het gebruik van “Oral History” in het Nederlandse podcastlandschap. We zien jullie op het Podcastfestival!
Één van de allereerste podcasts die ik luisterde was een aflevering van This American Life genaamd “Hiding in plain sight”. De podcast-aflevering verscheen op 13 juli 2012 en om deze te kunnen afluisteren downloadde ik illegaal het ZIP-bestandje via Kazaa om hem op mijn iPod te kunnen zetten. In drie aktes leidt Ira Glass je door verschillende verhalen van mensen die (een deel van) zichzelf verborgen houden en nu vertellen hóé ze dat gedaan hebben.
De manier waarop deze verhalen verteld werden was precies de manier waarop ik, als verse student antropologie aan de UvA, dat zelf wilde doen. Ironisch genoeg was het diezelfde Ira Glass die later in een inmiddels beroemd interview het probleem benoemde: het feit dat je een goed verhaal herkent, wil nog niet zeggen dat je het ook zelf kan maken.
Maar de colleges over kwalitatieve onderzoeksmethoden gaven mij wel het gereedschap om op zoek te gaan naar die verhalen. Tijdens mijn veldwerk maakte ik gebruik van de onderzoeksmethode ‘oral history’. Oral history is een vakgebied en een methode om de stemmen en herinneringen van mensen en gemeenschappen aan gebeurtenissen in het verleden te verzamelen, te bewaren en te interpreteren, door middel van opgenomen interviews. Persoonlijke verhalen die iets zeggen over hoe de wereld er vroeger uitzag en ervoor zorgen dat we het verleden beter begrijpen.
De laatste tijd zijn er steeds meer podcasts die op deze manier een verhaal vertellen. Denk aan De Deventer Mediazaak van Annegriet Wietsma, De Val van Srebrenica van Marjolein Koster en Misha Melita of Mijn Oma de Soldaat van Jorien Wallast over haar oma Mies (allemaal vrouwen! Zou het dan echt zo zijn dat mannen minder goed kunnen luisteren?). Allemaal vertellen ze een persoonlijk verhaal dat een grotere gebeurtenis uit de geschiedenis duidt.
In het geval van Mijn Oma de Soldaat vertelt Jorien Wallast het verhaal over het vrouwenkorps van de KNIL aan de hand van interviews en verhalen van de vrouwen (en mannen) die dit meemaakten. Er bestonden al officiële overheidsdocumenten, rapporten en proefschriften over het KNIL-vrouwenkorps, maar over de ervaringen van de vrouwen zelf was weinig bekend. Aan de hand van interviews en persoonlijke verhalen vertelt door de mensen zelf, krijg je als luisteraar een ooggetuige verslag van de geschiedenis te horen.
Hoe kan het toch dat podcasten en oral history zoveel gemeen hebben, langs elkaar schuren maar elkaar nooit helemaal raken? Tijdens het Podcastfestival gaan we een poging doen om deze twee vakgebieden aan elkaar voor te stellen, en misschien zelfs te laten overlappen. Dr. Dienke Hondius (VU Amsterdam) is historicus en legt tijdens het avondprogramma van het Podcastfestival in Nijmegen uit hoe oral history gebruikt wordt bij historisch wetenschappelijk onderzoek. Smita James en Chris Lomans van ‘De Staat van het Verhaal’ vertellen over de verhalen die we niet kunnen missen, omdat we als mens – maar ook als maatschappij - niet compleet zijn als we deze niet kennen.
Verhalen die zich verstoppen recht onder je neus, zoals het verhaal van oma Mies. Bijna (bewust) vergeten. Totdat iemand besluit het aan te horen, op te tekenen en opnieuw te vertellen. In een podcast bijvoorbeeld.
SERIE TIP VAN DE WEEK (#38)
Podcast: Mijn Oma de Soldaat
Taal: Nederlands
Duur: 5 afleveringen van tussen de 20 en 28 minuten
Uitgekomen afgelopen zomer bij NPO Radio 1/KRO/NRCV, producent: Klaenk
De oma van Jorien Wallast heeft zeventig jaar lang weinig losgelaten over haar tijd in het vrouwenkorps van het Koninklijk Nederlands Indië Leger. Tot ze terloops iets laat vallen over deze periode in een gesprek met haar kleindochter. Wallast wil meer weten over dit vrouwenkorps, waarom heeft ze hier nooit wat over gehoord? Aan de hand van de verhalen van haar oma en andere vrouwen die toentertijd naar Nederlands-Indië zijn vertrokken probeert Wallast een beter beeld te krijgen van deze vergeten geschiedenis.
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#38)
Podcast: The Turnaround with Jesse Thorn
Aflevering: Anna Sale
Taal: Engels
Duur: 1 uur en 21 min
Uitgekomen op: 21 juli 2017, bij Maximum Fun and Colombia Journalism Review
Wanneer je een oral history interview afneemt betekent dit vaak dat je bij het begin begint: “Wanneer bent u geboren? En waar?” Vanaf dat beginpunt vraag je je een weg naar het nu. Dit zorgt ervoor dat alles aan bod komt: mooie momenten, belangrijke momenten maar ook moeilijke momenten. Anna Sale van de podcast Death, Sex and Money is een fantastische interviewer, die voor haar podcasts mensen vraagt naar de ongemakkelijke, pijnlijke en gevoelige onderwerpen. Hoe doe je dat? In het interview met The Turnover, een podcast waar interviewers geïnterviewd worden over interviewen, legt zij uit hoe dat werkt.
BONUS TO DO TIP (#1)
Wat: Podcastfestival conferentie
Wanneer: vrijdag 24 september, 11-17u (morgen dus)
Waar: Tolhuistuin Amsterdam-Noord)
Wat precies? Masterclass Sean Cole in de track: Maatschappelijk verantwoord podcasten
Sean Cole, producer bij This American Life, interviewt al mensen sinds de redactie van WBUR Boston hem de straat op stuurde met een taperecorder om aan voorbijgangers te vragen naar het weer, bijna 25 jaar geleden. Sindsdien deed hij talloze vraaggesprekken. In deze masterclass legt hij uit hoe hij zich nu voorbereid op deze interviews en wat hij in zijn achterhoofd probeert te houden terwijl hij luistert.
Er zijn nog maar een paar kaarten, die koop je hier.
KLIKLINKJES
Volg Anne Dirks op instagram, en als je een héle leuke communicatieklus hebt, wil ze wellicht een uitstapje maken vanuit de journalistiek.
Er zit niets anders op dan om de komende vier dagen naar het Podcastfestival te gaan! Je kan NU al beginnen met luisteren naar de wandelaflevering die Botte en Ype van de Eeuw van de Amateur hebben opgenomen in Gronigen.
Zelf leren oral history interviewen? Dat kan in december in de verdiepende cursus Oral History interviewen die in het kader van de Podcastakademie van het Podcastnetwerk georganiseerd wordt. Docent: Annegriet Wietsma. Ervaring met interviewen is niet vereist.
Lees Anna Sale’s manifesto on Interviewing People About Hard Things.
Je kan ook nog de aflevering van de Podcastclub met “la Wietsma” terugluisteren.
SHOUTOUT HOEK
We hebben net de T-shirts voor het Podcastfestival opgehaald. Dianne heeft ze ontworpen, Anne heeft ze gefikst en de sociale Zeefdrukmakers in Amsterdam hebben er het vetste shirt in de geschiedenis van Podcastfestival T-shirts gemaakt. Als je nog eens een 👕 nodig hebt, ga dan eerst naar Dianne en dan naar de Zeefdrukmakers!
