Meer fictie!
Heb je nog een podcasttip? #32 door Jozien Wijkhuijs
Dit is de vijfde in de reeks zomercolumns die de komende tijd gepubliceerd worden op Heb je nog een podcasttip? Deze editie is geschreven door journalist en radiomaker Jozien Wijkhuijs. Jozien is geweldig, want ze kan (bijna) alles! Jozien en ik zaten vorig jaar samen in de podcast Dit is Sociale Onthouding die de onvolprezen Dennis Gaens tijdens de lockdown(s) maakte — check ook de Podcastclub aflevering over deze podcast 🤓. Met Dennis en Martin Rombouts maakt ze nu een innovatieve fictiepodcast, waar je nu alles over gaat lezen.
Mijn ervaringen met audiofictie gaan terug naar de vakanties van de jaren ’90, waar mijn ouders – net als vele andere mensen met schreeuwende kinderen op de achterbank – ons bezig hielden met bandjes van Sesamstraat. Die autoritten door Zeeland hebben me ook gelijk geleerd hoe dit soort audioverhalen je blik en referentiekader kunnen sturen. Verkeersborden werden Engelse dropjes, we leerden dat je nooit zeewater moest drinken en mijn ongelukkige vader, Piet genaamd, wordt nog steeds gek van hoe vaak we zinnen van die bandjes citeren. ‘Piet, waar zijn de broodjes, Piet, heb jij m’n schepje gezien, Piehiet, IK MOET ZO NODIG PLAS-SEN!’
Bij het terugluisteren van Bert en Ernie – In een uur de wereld rond (kant A), vallen me nu geheel andere dingen op dan vroeger. Namelijk hoe de treingeluiden onder Bert en Ernie geloopt zijn, hoe de geluidseffecten zijn nagebootst (boek afpakken, treinraam opendraaien, voetstappen die duidelijk niet van slappe poppenbenen op een straat zijn), maar ook dat de dialogen vrij natuurlijk klinken. Een van de redenen dat ik als kind zo aan de slechte autospeaker geplakt zat, moet zijn geweest dat Paul Haenen en Wim T. Schippers een groot deel van hun dialogen ter plekke improviseerden.
Op dit moment ben ik samen met medemakers Dennis Gaens en Martin Rombouts bezig met dat dus., een nogal experimenteel fictieproject, waar ik aan vrienden nog maar weinig over vertel. Niet omdat ik dat niet wil, maar omdat het erg moeilijk blijkt om er iets passends over te zeggen. Standaard krijg je dan namelijk de vraag ‘zijn jullie dus een hoorspel aan het maken?’. Nee, het woord hoorspel gebruiken we liever niet, maar wat het wel is, vinden we soms ook moeilijk te benoemen. Het is audiofictie voor mensen die van documentaire houden, zeggen we altijd, maar de grens is soms moeilijk te bepalen.
Er is in het Nederlandse podcastlandschap nog veel ruimte om te experimenteren met audiofictie. Waar in film en televisie al allerlei mogelijkheden van het vertellen van een verhaal zijn onderzocht, blijken we – zo laat de vraag die we standaard krijgen over dat dus. duidelijk zien – bij radio toch vooral nog te denken aan het hoorspel, een theaterstuk voor audio, met een begin, een midden, een eind en in dat eind een resolutie in de derde akte. Niets ten nadele van die vorm, beproefd en bewezen, maar er moet toch meer mogelijk zijn. Wij onderzoeken hoe het is om mumblecore te maken in audio, met veel improvisatie, een dialooggedreven vertelling en veel alledaagse scenes. Ik ben benieuwd wat er nog meer mogelijk is.
Radio en podcasts bieden zoveel mogelijkheden om de luisteraar geheel het verhaal in te trekken. Je zit als maker letterlijk in iemands oren, in iemands fantasie. Zeker nu het gebruik van binaurale (‘3D’, ‘4D’, hoe je het wilt noemen*) audio steeds gangbaarder wordt, is het tijd voor fictieschrijvers om optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden van audiofictie. Of ons dat is gelukt, kun je horen op het Podcastfestival op zondagavond 26 september in Tivoli.
Aflevering tip van de week #32
Podcast: Welcome to Night Vale
Aflevering:
Taal: Engels
Duur: 26 minuten en 31 seconden
Uitgeverij: Night Vale Presents
Genre en keywords: Science Fiction, humor, experimenteel, gesamtkunstwerk
Welcome to Night Vale is zo fijn en zo heerlijk raar, dat ik eigenlijk nauwelijks kan uitleggen wat het is. Toch doe ik hier is een poging. Het is een fictief community radio program, waarin presentator Cecil Palmer (in het echt Cecil Baldwin) probeert een vrolijk, informatief programma gaande te houden in een woestijnstadje dat van het ene rare bovennatuurlijke fenomeen in het andere valt. Het loopt al sinds 2012 en heeft een sterke basis, maar niet per se een verhalende boog die over alle afleveringen spant. Toch blijf je luisteren. A Story about You is een voorbeeld van een aflevering die niet zou moeten werken, maar dat toch doet. Het is 26 minuten van Cecil die uitlegt wie jij bent in Night Vale. Waar je woont, wat je wensen zijn, hoe je je voelt. Hoe je op een dag een planeet van ‘awesome size’ ziet en alles misgaat in je leven. Hoe je lachend ten onder gaat.
Welcome to Night Vale heeft een starter’s guidegemaakt, met afleveringen die je kunt luisteren om erin te komen. Geloof me, je wilt niet meer terug.
Serie tip van de week #32
Podcast: Capital
Taal: Engels
Duur: 6 afleveringen van ongeveer 45 minuten
Uitgeverij: indie
Genre en keywords: Comedy, satire, improvisatie, Brexit-parodie
Wat als het referendum om conservatieve, rechtse stemmers tevreden te houden niet over Brexit ging, maar over de doodstraf? En wat als vervolgens de Ja-stemmers met 51 procent winnen? Daarover gaat Capital, een geïmproviseerde, satirische podcast waarin een groepje onervaren ambtenaren moeten uitzoeken hoe ze de doodstraf weer moeten gaan invoeren en wat dan hun eerste publieke ‘evenement’ wordt om dat te vieren. En wat wordt de methode? De guillotine is bijvoorbeeld ‘te Frans’. Al deze discussies gaan onder leiding van de compleet verwarde, kersverse nieuwe Minister van de Doodstraf. De bijeenkomsten zijn hilarisch en vliegen alle kanten op. Er zijn enorm veel Brexit-parallellen, die houden het verhaal pijnlijk dicht op de huid, maar verder is het heerlijke, compleet geschifte satire.
*hier een foto van Jozien met binaurale microfoon!
✴️ KLIKLINKJES
Volg Jozien op Instagram of Twitter en bekijk deze coole site waar ze op staat.
• Jozien geeft ook workshops podcast editen, o.a. in de basiscursus van de Podcastakademie (oktober) en op het Podcastfestival (september). Over beiden eind deze maand meer nieuws, wat automagisch in je inbox verschijnt als je inschrijft op de nieuwsbrief van het Podcastnetwerk.
• Als je nog eens in Nijmegen komt kan je deze Go Short filmwandeling doen die Jozien maakte.
• Een overzicht van alle podcasttips uit deze nieuwsbrief vind je hier.
Nog meer tips nodig? Probeer deze tool eens, die je een podcast aanraadt op basis van twee podcasts die je zelf opgeeft.