Beroepsdeformatie

Heb je nog een podcasttip? #28 door Manoj Kamps

Dit is de eerste zomercolumn van Heb je nog een podcasttip? geschreven door Manoj Kamps. Manoj is een bijzonder persoon, niet in de laatste plaats omdat hen de laatste persoon was buiten mijn bubbel die ik knuffelde voor de eerste lockdown in maart 2020. Dat was bij de eerste theatershow van De Eeuw van de Amateur, de podcast waar ik Manoj voor het eerst in hoorde. Hen is dirigent, en daarover kan je dan weer horen in de podcast "Wat kan er wél? - FAUST [Working title] van Nationale Opera en Ballet die Botte vorige zomer maakte.

Zoals met wel meer aspecten van mijn leven het geval is, zijn mensen vaak een beetje verbaasd, zo niet in de war, als ik zeg dat ik thuis weinig naar muziek luister. “Maar je bent toch musicus?”, sputteren ze dan. “Dat klopt,” zeg ik, “en dat betekent in mijn geval dat ik het erg lastig vind om muziek op de achtergrond te hebben terwijl ik iets anders probeer te doen”. Om het concreter te maken: voor mij is het bijvoorbeeld zo dat ik vrijwel altijd automatisch opmerk in welke toonsoort iets staat (ik heb een zogeheten ‘absoluut gehoor’), maar ik hoor ook, zelfs zonder erop te letten, welke akkoordprogressies er plaatsvinden, wat voor instrumenten er voorbij komen (in bijvoorbeeld orkestmuziek) en indien het specifiek een klassiek stuk betreft dat ik al ken, ‘moet’ ik het meeluisteren en de nuances van de specifieke uitvoerder volgen. Dat gebeurt onwillekeurig, maar het kost wel (veel) mentale ruimte.

Dat heeft tot gevolg dat, wanneer ik zelf muziek op zet, het ofwel iets niet-klassieks moet zijn dat ik al ken (eventueel wel een klassiek stuk, maar dan moet ik de uitvoering al goed kennen), ófwel iets waar ik met m’n volle aandacht naar kan luisteren (wat dan weer als ‘werken’ voelt en niet per se ontspannend is), ófwel een muzikale stijl moet zijn die een balans vindt tussen voorspelbaarheid en spontaniteit zonder al teveel abrupte variatie die m’n aandacht zou trekken. Vaak kan ik dus alleen instrumentale jazz of lichte techno aan als achtergrondmuziek (stel je hierbij weer wat verbaasde blikken voor).

Verrassend genoeg heb ik dat ‘probleem’ bij podcasts een stuk minder. Toegegeven, een aantal jaar terug, toen ik podcasts ging luisteren (een van mijn eersten was De Eeuw van de Amateur) had ik nog heel erg het idee dat ik daar echt voor moest gaan zitten, en me er met volle aandacht aan moest overgeven. Dat had (begrijpelijkerwijs) tot gevolg dat ik het dus niet zo vaak deed. Toch bleef ik het proberen, en merkte ik al gauw verschil tussen podcasts die inderdaad je (vrijwel) volledige aandacht vragen (zoals o.a. 99% Invisible, sommige afleveringen van The Sporkful en docuseries als De Plantage van onze Voorouders), podcasts die vaste formules volgen en/of die nauw aan de actualiteit verbonden zijn, zodat het niet erg is als je een keer een aflevering wat minder aandachtig luistert (zoals The Savage Lovecast of politieke podcasts als Haagse Zaken, Stuk Rood Vlees en De Kamer van Klok), informatieve podcasts met een luchtig tintje (waaronder The Infinite Monkey Cage, Boeken FM, Backlisted en DAMN, HONEY), en het makkelijkste podcastgenre om op de achtergrond te luisteren: de chatcasts zoals De Eeuw of POM.

Inmiddels ben ik zo iemand geworden die eigenlijk altijd oortjes in heeft, en 99% van de tijd staat er dan een podcast op. Ik kan dus tegenwoordig ook bij veel gespreksonderwerpen verwijzen naar kennis die ik heb gekregen dankzij een podcast. Lastiger wordt het om die podcastafleveringen dan aan te bevelen bij mensen om mij heen die eigenlijk geen podcastluisteraar zijn — voor hen is het, net als voor mij vroeger, moeilijk om momenten te vinden waarop het logisch voelt een podcast op te zetten. Zo is er een aflevering van Stuk Rood Vlees waarvan ik vind dat iedereen die moet horen (zie hieronder), maar weet ik dat dat moeilijk te verkopen is aan niet-podcastluisterenden. Gelukkig hebben veel podcasts tegenwoordig ook geschreven transcripties (yay, toegankelijkheid én doorzoekbaarheid!) of in elk geval uitgebreide samenvattingen en shownotes die ik dan eventueel door kan sturen.

Overigens: grappig genoeg luister ik vrij weinig podcasts over muziek. Echt goeie — waar ik ook zelf nog iets van opsteek — zijn redelijk schaars en voelen eigenlijk misschien ook niet genoeg als ontspanning/afleiding voor me. De thema’s in mijn ‘New Faves’ playlist in Overcast (dat zijn de podcasts waar ik in principe alle nieuwe afleveringen van luister zodra die uitkomen) variëren van koken/eten, lbgtq+, polyamorie, en politiek tot literatuur, tech- en mediawetenschappen. Om eerlijk te zijn, als iemand me zou vragen om een goede podcasttip over klassieke muziek, dirigeren, of opera, zou ik vrij weinig suggesties voor ze hebben. Okay, eentje dan: Klankcast, van het Nederlands Philharmonisch Orkest & Nederlands Kamerorkest, gemaakt door Botte Jellema, die ook de serie En wat kan er wel?maakte over mijn productie bij de Nationale Opera vorig jaar tijdens de eerste coronazomer.

Manoj Kamps (33) is Sri Lankaans/Brits/Nederlands, dirigent en theatermaker, polyamoureus, panseksueel en queer, en woont in Amsterdam. Hen co-creëerde en dirigeerde in 2020 voor de Nationale Opera FAUST [working title], en dirigeerde de afgelopen jaren bij orkesten en operahuizen in o.a. Manchester, New York, Mexico, Tokyo en Aix-en-Provence.

AFLEVERING TIP #27

Podcast: Stuk Rood Vlees Podcast

Aflevering: #94 - De 'Heilige Alliantie' tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts, met Sander Rietveld

Taal: Nederlands

Duur: 1 uur en 29 minuten

Uitgekomen op: 15 april 2021

Uitgeverij: indie

Zoals (hopelijk) meer mensen maak ik me veel zorgen over de opkomst van extreemrechtse sentimenten en conservatief gedachtengoed in Nederland, en eigenlijk in heel de ‘Westerse’ wereld. We leven in een tijd waarin pijnlijk duidelijk wordt hoe verworvenheden van o.a. het feminisme en de lhbtq+-emancipatiebewegingen ook weer teruggedraaid kunnen worden als het draagvlak daarvoor groot genoeg is; zie bijvoorbeeld de ontwikkelingen in de VS en het VK, evenals het opnieuw ter discussie stellen van o.a. abortusrechten hier in Nederland. Iets wat me al langer opviel is de manier waarop rechtse leiders zich vastklampen aan een zogenaamd joods-christelijke cultuur, terwijl het geen religieuze partijen an sich zijn. Tegelijkertijd zien we bij deze seculiere partijen allerhande conservatief gedachtengoed dat zeer akelig uitpakt voor zo’n beetje alle gemarginaliseerden in de samenleving. Onlangs hoorde ik de aflevering ‘De Heilige Alliantie tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts’ van de podcast Stuk Rood Vlees, waarin haarfijn werd uitgelegd waarom deze twee aanvankelijk losstaande bewegingen steeds meer overlap gaan vertonen. Ondanks dat het me behoorlijk pessimistisch stemde, was het wel eye-opening om de fundamenten onder zoveel van de kwesties die nu op het politieke strijdtoneel spelen, op deze manier opgehelderd te horen worden.

SERIE TIP VAN DE WEEK #27

Podcast: Food 4 Thot

Taal: Engels

Duur: afleveringen meestal tussen de 50 en 60 minuten

Frequentie: Wisselend, ze werken in seizoenen waarin het wekelijks of tweewekelijks is en dan weer maanden niet

Uitgeverij: iHeart Radio

Om wel met iets optimistischers te eindigen, mijn serietip. Misschien wel mijn allerfavorietste podcast ooit; ik ben een luisteraar van het eerste uur en volg alle makers op zo’n beetje alle sociale media. Deze podcast wordt gemaakt door vier queer kunstige slimme vrienden—Fran, Tommy, Denne & Joe—uit de VS (ze nemen voornamelijk op in New York) die zoals ze zichzelf noemen “a multiracial mix of queer writers” zijn, die praten over “sex, relationships, race, identity, what we like to read, and who we like to read.” Het is een fantabeltastische mix van humor, liefde, popcultuur, diepgang, seksverhalen en troost voor eenieder die op de intersectie van lhbtq+ en van kleur zijn leeft (hi, it me!) maar de thema’s die behandeld worden zijn voor een veel breder publiek interessant. Af en toe hebben ze geweldige gasten zoals een van mijn held(inn)en Alok Vaid-Menon (@alokvmenon op Instagram), maar meestal zijn ze met z’n vieren en hebben ze het, los van hun hilarische rubrieken, over grote thema’s als gender, kapitalisme, self care, intimiteit, volwassenheid, en poëzie. Hun podcast was vanaf het allerbegin al jaloersmakend goed en ‘af’. De rubrieken zijn creatief en afwisselend maar vertrouwd, en ze weten precies de juiste balans te treffen tussen hilariteit, informativiteit, diepgang en luchtigheid. Ondanks dat deze podcast wellicht prima op de achtergrond zou kunnen fungeren, beschouw ik elke aflevering als een klein cadeautje en is het een van de weinige podcasts waar ik toch wel even voor ga zitten/liggen/wandelen. Absolute aanrader, en ik waarschuw je alvast dat je sowieso verliefd op minstens twee van de vier zult worden, zo niet hen allemaal. Gelukkig staan hun DM’s (bijna) altijd open voor nudes. Fijne zomer allen!

KLIKLINKJES

Volg Manoj op Twitter, Instagram en diens eigen website www.manoj.nl

• Als je de Heb je nog een podcasttip? lezers vragenlijst nog niet hebt ingevuld doe dat dan hier. De gemiddelde invultijd is nu 4 minuten 11 seconde.

• De link met het overzicht van alle tot nu toe getipte podcasts in Heb je nog een Podcasttip is veranderd, die staat nu hier.

• Het Podcastfestival én een heel cool Literair podcasten programma is deze week aangekondigd in de nieuwsbrief van het Podcastnetwerk.