Wat is geluidskwaliteit? IV

Heb je nog een podcasttip #26 gastbijdrage door Botte Jellema

Dit is deel IV in de serie 'Wat is geluidskwaliteit?', geschreven door gastauteur Botte Jellema. Het is voorlopig de laatste in de serie, met de nadruk op voorlopig omdat we tijdens het schrijven op nog veel meer ideeen kwamen over dit onderwerp: die volgen in het najaar. Deze nieuwsbrief verschijnt op donderdag omdat Botte dat liever heeft én omdat vanavond om 20u een live online interview plaatsvindt met Jonathan Goldstein waar we jullie graag op wijzen.

Het is nog niet zo lang geleden dat kranten meteen schreven over de persevenementen van Apple. Dat is nu niet meer zo; aan de ene kant omdat die persco’s elke zes maanden zijn, en dan krijg je toch een beetje een Hugo de Tsjonge Jonge-effect. En aan de andere kant omdat de evenementen door corona veranderden in een commercial. Dat was stiekem altijd al zo, maar met ‘journalisten’ in een zaal leek het toch nog alsof zij ook iets konden vragen.

Onlangs was er weer zo’n evenement van Apple. Ze vertelden dat je binnenkort je rijbewijs in Apple Wallet kan laden; iets waar een witte Apple YouTuber over zei dat het wat hem betreft niet snel genoeg kon gebeuren, en een zwarte Apple YouTuber over zei dat hij van zijn levensdagen never nooit niet zijn iPhone ontgrendeld aan een agent zal geven wanneer die om een rijbewijs vraagt.

In hysterische beelden kondigden ze ook, en daar wil ik het over hebben, Spatial Audio aan. Het mannetje in de Apple-commercial sprak het uit, en keek er bij alsof hij voor het eerst aardappelen zag groeien op Mars. Mensen: kijk nou, hier deden we het allemaal voor, wij als miljardenbedrijf exploreren het nieuwe audioland, dit was waar we al die jaren aan hebben gewerkt, en kijk die kleine spruit nu eens, is Spatial Audio niet adorabel!

In de podcast van The Verge hadden ze Spatial Audio al getest. Muziek wordt uit elkaar getrokken in losse instrumenten, vertellen ze, die daarna ‘in de ruimte’ worden gezet door de audio automatisch te bewerken. Dat laatste is op zich niets nieuws, en kan je doen met faseverschuiving, delay en panning. Daar zijn plugins voor en podcastmakers experimenteren er wel eens mee. Ik maakte vorig jaar een audiotour waarin ik het heb ingezet. NB: daar maakte ik het dus zelf.

Voor Spatial Audio doet Apple ook nog iets met gyroscopen, want why not. Het ding is echter wel, zoals ze bij The Verge ook zeiden: je gaat met algoritmes iets uit elkaar trekken dat zorgvuldig met mensenhanden in elkaar is gezet. Is dít nou de volgende stap naar HD audio? Is dit hoe New Podcast Land gaat klinken? Want laten we niet vergeten wat voor desastreuze rol Apple heeft gespeeld, en nog altijd speelt, in het vernaggelen van geluidskwaliteit. Drie casussen.

1. Apple heeft de MP3 (nee, een vergelijkbare codec, maar zware audiocompressie in ieder geval) zeer hartelijk omarmd in de beginjaren van de iPod, iPhone en iTunes. En dan heb ik het over een maximale geluidskwaliteit van 128 kbs. Wereldwijd, jarenlang. Dat is wel echt rock bottom, en ik zou nooit iets afleveren met zo’n lage bitrate. Ik weet dat het werd gedaan omdat bandbreedte en opslag eerst nog duur was, maar het was echt niet heel erg geweest om daar verandering in te brengen na een paar jaar. Apple liet dit veel te lang bestaan, tot zelfs Neil Young zich met geluidskwaliteit ging bemoeien.

2. Apple haat je oren. Het miljardenbedrijf stopte van die hippe witte koptelefoontjes bij hun devices, waar je begin jaren ’00 alle hipsters mee zag lopen. Apple bracht er niet een paar op de markt, maar miljoenen. Het zijn op alle fronten slechte oordopjes. Er kwam na 11 jaar (!) lichte verbetering in pasvorm, en daarna werden ze draadloos. Hoe je muziek of podcast klinkt door die dingen, is sterk afhankelijk van hoe ver je ze in je oren duwt/ hoeveel pijn je wil verduren. Dat is nog steeds zo. Nog nooit heeft er ook maar één muzieknoot goed geklonken door een wit product van Apple. Een belediging aan het adres van de audioliefhebber.

3. Apple heeft audio uit al hun apparaten gewerkt. In de iPad Pro’s en in de iPhones zitten geen audiojack meer. Maar wist je dat de audiojacks van de Macs vroeger bijvoorbeeld ook een optische uitgang waren? Dat audiofielen daar dankbaar gebruik van maakten? Zit er allemaal niet meer op. Wat we terugkregen waren laptops met ‘studiokwaliteit microfoons’ en ‘huiskamervullende speakers’ - jazeker, dit jaar zelfs uit een iMac van 11,5 millimeter dun. Iedereen die er ook maar enig verstand van heeft, lag op de grond van het lachen bij die aankondiging. Hoe kan je zulke processed slangenolie verkopen. Dus al jaren moet je externe doosjes op je Apple-devices aansluiten om er enigszins fatsoenlijk geluid uit te halen, al dan niet via bluetooth, waar Apple overigens ook consequent achterliep in het omarmen van fatsoenlijke audio-codecs. En als je denkt: nou en… dan zeg ik: retina displays.

Wanneer je een paal in de grond van New Podcast Land slaat, is de kans groot dat er slangenolie naar boven spuit. Deze week nog verstuurde de NPO een persbericht met als titel ‘NPO koploper in podcasts en audio on demand’. Dat zou blijken uit nieuwe cijfers van Stichting Nationaal Luister Onderzoek (NLO), die sinds mei maandelijks de downloads van podcasts en audio on demand rapporteert. In het persbericht staan lovende woorden van audiodirecteur Jurre Bosman over zichzelf. En geen woord over dat de podcasttitels van uitgevers als Dag & Nacht en Tonny Media niet zijn meegeteld. Why. Waarom over onafhankelijke makers heen walsen, veelal pioniers. Why, moloch NPO? Zulke titels voeren namelijk de Nederlandse Apple Podcastlijsten al jaren aan. Enfin.

Weet je wat Apple ook had kunnen doen? Podcasting omarmen. Niet 30% commissie rekenen op podcastabonnementen. Software maken waarmee je podcasts fatsoenlijk kan editen, want Garageband en Logic zijn er niet voor geschikt, waar je (ik) pas achter komt als je Audition een keer hebt geprobeerd. Of wat ze ook hadden kunnen doen is makers de tools geven om op een eenvoudige manier in hun mixage geluidselementen lekker in een ruimte te zetten. In plaats van proberen om dat met algoritmes over te nemen van mensen met creatieve ideeën hieromtrent. Klink ik ouderwets?

Spatial Audio is zo nieuwerwets dat je het voorlopig alleen kan horen op Apples oordopjes van € 279 (wit), en op Apple’s koptelefoon van € 629 (adorable). Die laatste is bijna net zo duur als de vier wieltjes voor de Mac Pro, vermoedelijk gemaakt van hetzelfde unobtainium. Samen met de zwarte YouTuber, en dit is mijn punt, vraag ik me dus af of ze bij Apple wel eens buiten de ring komen.

Niettemin. Ook ik heb flink wat Apple-producten. Ik bewerk er audio op. Ik kan de voordelen opsommen die de aankopen rechtvaardigen. Maar of wij als audiomakers er op vooruit gaan bij Apple, is sterk de vraag. Zeker, de M1 is kneitersnel. Maar over mijn eigen aankoopgedrag zou ik nog eens goed moeten nadenken. Want trap ik nou ook gewoon in die gelikte “persconferenties” van ze, elke zes maanden weer? De aankondiging van Spatial Audio was voor mij een reality check: wat de fak gaan ze nou weer met ons werk doen.

Er is nog veel werk te verzetten in New Podcast Land, want er betreden grote bedrijven het land die menen het naar hun hand te moeten zetten. En dat gaat helemaal niet goed. Als maker vind ik daar wat van. Ik wil als maker gehoord worden!

Lieven luistert veel podcasts op anderhalve snelheid of meer. Ik doe dat nooit. Als een podcast op 1 x snelheid niet interessant genoeg is om naar te luisteren, dan houdt het gewoon op. Ik vind als maker dat je verplicht bent aan je luisteraar om het zo interessant te maken. Dat gaat natuurlijk over inhoud, maar net zo veel over vormgeving en: geluidskwaliteit. Power to the people, natuurlijk, maar ik heb doorgaans een idee bij de audio. Op het gevaar af dat ik Neil Young achterna ga (Pono Music ging drie jaar geleden failliet): ik wil dat mijn audio klinkt zoals ik het heb bedoeld.

Daarom wil ik dat er een mogelijkheid komt (iets met RSS, Lieven?) dat je als maker de controle houdt over hoe er naar je werk kan worden geluisterd. Dus een optionele block op anderhalve keer snelheid; een block op de skipfuncties; en een block op ‘Spatial Audio’. Omdat ik soms niet wil dat luisteraars een oordeel vormen over mijn stukje van New Podcast Land wanneer ze het niet tot zich hebben genomen zoals ik het heb bedoeld. Vind je het dan niet interessant: prima. Maar wie mijn zorgvuldige mixage door Spatial Audio wil halen, hoef ik niet als luisteraar, bedankt.

AFLEVERING TIP VAN DE WEEK #26

Podcast: Groene Oren

Aflevering: Paulien de eik

Taal: Nederlands

Duur: 25 minuten

Uitgekomen op: 20 mei 2021

Uitgeverij: Staatsbosbeheer

Full disclosure: ik heb deze aflevering opgenomen voor Chris en Martijn. Groene Oren is een podcast van Staatsbosbeheer; ‘een podcastserie waarin we ons oor te luister leggen in de natuur.’ Het is een van de prachtige voorbeelden van hoe je als niet-media-organisatie een podcastserie over je werk kan (laten) maken, die verder gaat dan een column van de directeur (TM Misha Melita).

“Ik was vroeger een enorme eikel”, zegt Paulien Cornelisse in haar rol als eik op een zeker moment, en toen ik er bij zat achter mijn recordertafel moest ik ongeveer een vuist in mijn mond steken om niet keihard te lachen. Elke aflevering is creatief en verrassend. De podcast is wat idee betreft gebaseerd op Everything is Alive, maar is door Chris Bajema en Martijn van Tol prachtig geheel eigen gemaakt. Ook wat geluidskwaliteit betreft is dit een parel; deze podcast is een voorbeeld voor velen, en een lust voor het oor!

SERIE TIP VAN DE WEEK #26

Podcast: No such thing as a Fish

Taal: Engels

Duur: tussen de 50 en 60 minuten

Frequentie: wekelijks

Uitgeverij: Quite Interesiting Limited

In weerwil van de pogingen van Lieven en mij om iets zinnigs te zeggen over geluidskwaliteit, beveel ik deze podcast aan. Dat zeg ik omdat deze echt hopeloos slecht klinkt. Maar hoezeer ik me daar ook aan erger: na een paar minuten vergeet ik het, en ik luister vrijwel elke week. Omdat geluidskwaliteit namelijk meer is dan mooie microfoons, mixen en studio’s, namelijk ook sfeer. En die is bij ‘Fish’ uitstekend.

Het is een podcast die gemaakt wordt door Britse comedians, die researchers zijn voor het tv-programma QI. Ze komen in hun werk zoveel bizarre weetjes tegen, dat ze er al jaren een wekelijkse podcast over kunnen maken. Het is mij overigens niet duidelijk of ze nog steeds voor QI werken, want hoewel ze er af en toe aan refereren, zijn ze ook voortdurend op tour (buiten coronatijden dan). Waar halen ze de tijd vandaan. Enfin, dikke aanrader, want grappig en geïnformeerd. En een lesje in geluidskwaliteit.

Super dank Botte voor je bijdragen tot nu toe! Mochten jullie dit weekend op Oorzaken in Amsterdam zijn: wij zijn daar ook, dus als je ons in real life wil bedanken cq elleboogboxen, laat dan een reactie achter op iTunes.

---

Voor de gelegenheid hebben Botte en Lieven samen een gifje opgenomen

KLIKLINKJES

• Maarliefst drie mensen stuurden mij (Lieven) afgelopen week dit artikel in NRC "Een nieuwe goudmijn voor Hollywood: podcasts". Ze schrijven met name een artikel van de site Deadline uit december 2020 na (lekker genieuwst, NRC). Ik stuurde iedereen dit artikel van The New York Times terug, met bijna dezelfde titel wat al in februari (!) verscheen (Alexander Klöpping zei eens in zijn Podcast over Media dat "NRC al hun coole dingen steelt van NYT" en sinds dien denk ik steeds vaker: verrek!). Op het Podcastfestival hadden we vorig jaar ook een praatje over intellectual property en podcasts door Ashley Carman van The Verge: dat luister je hier terug.

• Die "podcast & on demand audiomonitor" die Botte boven al noemt is vorig jaar aangekondigd op onze Podcastconferentie op het Podcastfestival, die presentatie is nog terug te luisteren. Het is ronduit kwalijk (fake news?) dat NPO een persbericht stuurt dat zij de populairste zijn, niet in de laatste plaats om het simpele feit dat de lijst simpelweg een zeer beperkt deel van alle aanbieders bevat op dit moment. Desalniettemin geeft het voor het eerst een uniek inkijkje in absoluut bereik van podcasts en uitgeverijen, pagina 10 van het overzicht is dan in veel opzichten het meest interessant. Ook uniek: iedereen kan mee doen aan de ranking, ook de allerkleinste makers. Maar hoe meer bereik je hebt hoe meer je betaalt. Geen wonder dat hele grote partijen (nog) niet meedoen. Trek dus svp niet te voorbarige conclusies, mensen.

• Deze had ik even gemist, maar bedank voor de tip Linda: Roos van Tongerloo schreef een longread over “de gevaren” (hoi clickbait titel) van het fenomeen true crime podcasts voor Vrij Nederland.