Wat is geluidskwaliteit? II

Heb je nog een podcasttip? #24 gastbijdrage door Botte Jellema

DIENSTMEDEDELING Deze editie van Heb je nog een Podcasttip verschijnt een dag eerder dan gebruikelijk. Dat komt enerzijds doordat Botte, de auteur van deze editie sowieso liever heeft dat deze nieuwsbrief op donderdag verschijnt. Anderzijds wijs ik jullie graag op de  Podcastclub over De Vlaamse Kunstroof (Dag en Nacht Media) die vanavond om 19:30 hier live te volgen is. Kijk je liever de voorbeschouwing van Nederland-Oostenrijk, dan kan je je altijd abonneren op de podcastfeed van de Podcastclub om terug te luisteren. Dit is ook een goed moment om je te abonneren op deze nieuwsbrief, als je dat nog niet gedaan hebt:

En dan nu, zoals beloofd, de eerste gastbijdrage in Heb je nog een podcasttip?, van niemand minder dan Podcastkoning des vaderlands: Botte Jellema 🤴🏻

Geluidskwaliteit is in het beste geval niemand opgevallen - dat was de conclusie van het gesprek dat Lieven en ik begin mei voerden op de Keizersbrug in Amsterdam. We dronken er ijsthee uit een blikje, waar het eigenlijk te koud voor was. Toen ik mijn blikje leeg had, waaide het door een spleet van de brug de Oudeschans in. Rotwind. Ik vond het vreselijk dat ik nu had bijgedragen aan de vervuiling van de grachten. Had ik het blikje gewoon vast gehouden en in een prullenmand gegooid, dan was de verwerking van het afval goed gegaan, en was ook dat blikje… niemand opgevallen.

Met deze gezochte vergelijking wil ik subliminaal laten weten dat Lieven en ik veel met elkaar spreken. Ook al is dat niet helemaal waar, want we txt’en vooral; jij denkt het nu wel. Als maker van media kan je zulke truukjes inzetten om je verhaal kleur te geven. In dit geval vergroot het nauwe contact met Lieven mijn gezag als vervanger van hem.

Voor RadioDoc maakte ik een paar jaar geleden een verhaal over een jongeman, die als onderdeel van het geheel vertelde over een reis die hij had gemaakt. De reis was significant voor zijn leven geweest, maar dat werd niet met zoveel woorden gezegd. Je kon het er uit opmaken. Maar het zou heel dom klinken als hij in de documentaire die woorden had uitgesproken. Toch wilde ik het markeren, en niet met een dramatisch piano-akkoord.

Dus heb ik op een ijskoude avond urenlang om Schiphol heen gereden, op zoek naar een goede spot om het geluid van een opstijgend vliegtuig op te nemen. Jazeker, zulk geluid kan je uit databases halen. Maar dan weet je zeker dat er geluid in je documentaire komt dat ook in duizend andere audioverhalen en goedkope films zit. Het kostte me flink wat tijd, een ongemakkelijk gesprek met een beveiliger, en een fors aantal mislukte takes, maar toen had ik precies wat ik zocht. Het was een 747 van KLM Cargo, om tien uur ’s avonds bij de Polderbaan, en in de documentaire hoor je het hooguit acht seconden. Het was een niet-abstracte geluidskleuring in een redelijk abstracte vertelling. Ik wil geen abstractie op abstractie stapelen, dus dit moest het zijn. En het bewerkstelligde in de montage exact wat ik hoopte: een monumentale overgang.

Het is verder niemand opgevallen.

De opname zelf was trouwens een beetje mislukt, want het vliegtuig in kwestie maakte veel meer lawaai dan waar ik op rekende. Maar het feit dat de limiter van mijn recorder het niet helemaal onder controle kon houden, was onderdeel van de dramatische kwaliteiten van dit geluid. Geluidskwaliteit staat niet gelijk aan geluidstechnische perfectie.

Op het eerste Podcastfestival*, waar Lieven mij uitnodigde (see what I did there) om iets over opnemen te vertellen, liet ik een demonstratie zien van een YouTuber die een loeidure microfoon in zijn badkamer opstelde, en dat afzette tegen het geluid van een microfoon van $50 in zijn akoestisch behandelde spreekcel. Het resultaat laat zich raden; je hebt meer aan een goede ruimte. De YouTuber heeft het overigens geen seconde over wat het hem heeft gekost om die ruimte zo te behandelen.

Het probleem is natuurlijk dat wij als podcasters slechts in uitzonderlijke gevallen te maken hebben met akoestisch perfecte studio’s. Sterker nog, voor mijn podcast Eeuw van de Amateur, willen we juist graag de sfeer van mijn keukentafel. Dus daar nemen we aan op. Akoestisch niet perfect, maar ik zie de toename van de sfeer in het gesprek ook als geluidskwaliteit.

Daar zou ik een hele TED-X over in elkaar kunnen draaien en overal voor monies over kunnen vertellen, aangekondigd met een testimonial van Lieven ‘Podcastkoning des vaderlands’, waarvan de ironie verloren gaat als je het zelf opschrijft.

Maar ik vind geluid maken en opnemen te leuk, en steek mijn tijd hier het liefst in. Dus daar zit ik weer op mijn knieën te vloeken tegen de wind, in een poging het geluid van de spoorbrug bij Nijmegen op te nemen. Omdat het daar in een gesprek dat ik ervoor opnam even over ging. Weer die rotwind. En toch heb ik de tijd van mijn leven. Volgende keer met betere windbescherming. In een streven naar steeds betere geluidskwaliteit. Dat niemand zal opvallen, maar mijn audioverhalen kleur geeft.

En een gastredacteur geeft natuurlijk ook gastpodcasttips!

Podcasttip 1

HowSound - A bi-weekly podcast on radio storytelling produced by Rob Rosenthal for PRX and Transom.

Transom is een Amerikaanse website over audio, opgezet door Atlantic Public Media. De site bevat artikelen over hoe je betere audio krijgt, in de brede zin. Dat betekent dat er reviews van gear op staan, maar ook interviews met en artikelen van de beste audiomakers in het veld over hoe ze hun verhalen vertellen. HowSound is een podcast over audio storytelling. Het is nogal Amerikaans en ik ben het ook niet altijd eens met Rosenthal, maar het zijn vaak verhalen waar je nog wel even over kan nadenken. De reden dat ik Tramsom als website tip, is dat ik merk dat ik over het vak zelf toch soms liever lees dan luister. Deze podcasttip is dus een beetje voor vakgenoten. Een tip voor een podcast over geluid voor het brede publiek, is Twenty Thousand Hertz, een podcast over de verhalen achter de meest bekende en interessante geluiden van de wereld. Het is een beetje parelduiken, maar ze hebben soms iets heel moois. Een podcast die altijd veel werk van het geluid heeft gemaakt, maar daar niet per se over gaat, is het al veel getipte RadioLab.

Podcasttip 2

Onder Mediadoctoren - een tweewekelijkse podcast waarin inhoudelijke en wetenschappelijk-geïnformeerde discussies worden gevoerd over de media.

Omdat ik totaal overmand raakte van het idee om jullie een lievelingsaflevering te moeten tippen uit de cornucopia die podcasting is, en Lieven er een meester in is om jullie juweeltjes voor te schotel waarin ik hem nooit kan evenaren, bedacht ik dat ik een tip wil geven van een podcast die dicht bij huis wordt gemaakt. Linda Duits (founding mother van het Podcastnetwerk) en Vincent Crone, twee mediawetenschappers, maken al sinds jaar en dag de podcast Onder Mediadoctoren. Deze podcast is afgelopen kutjaar boven zichzelf uitgestegen. Ik weet niet hoe interessant het nu nog is om hun corona-aantekeningen uit het ondergrondse-serie terug te luisteren, maar ik heb er vorig jaar veel aan gehad. Hun reguliere afleveringen zijn sindsdien ook nog weer beter geworden. Ze klinken zelfs beter! Een podcast over media kan iedereen maken, maar alleen hier worden Adorno en Foucault er regelmatig bij gehaald. Deze podcast verdient het om veel meer gehoord te worden, want het stemt altijd tot nadenken en wordt met veel liefde, humor en doorzettingsvermogen gemaakt. Luister die podcast. Zodat je zelf niet Adorno hoeft te lezen.

Dank voor de tips en je mooie bijdrag Botte! Als je hem persoonlijk wil danken kan je hem een bericht sturen op twitterof via email, luisteren naar of zelfs vriend worden van De Eeuw (zoals ik al sinds het kon doe en ben LH). Botte houdt niet echt van katten, omdat zij zijn eigenlijke lievelingsdier opeten:

welke vogel is dit?

KLIKLINKJES/HULPHOEK

• Opvallend nieuws (via Elger): de populaire gratis podcast hosting serivce Anchor (twee jaar geleden gekocht door Spotify) gaat stoppen met RSS feeds. Gevolg: mensen die vanaf nu 'een podcast' via Anchor publiceren, verschijnen automatisch alleen nog maar in Spotify en nergens anders. Je het kan het wel nog zo mooi opschrijven, maar het is gewoon een vieze truuc die tegen het open internet ingaat. Als je het ons vraagt, zijn podcasts die niet op een RSS feed worden gepubliceerd geen podcasts.

• Facebook gaat daarentegen juist podcasts toevoegen aan hun platform, volgens The Verge al vanaf volgende week.

• Bij Apple is het hommeles. Zelfs zo erg dat een lezer van deze nieuwsbrief vroeg welke podcast app ze beter kan gebruiken. Als je iOS hebt is het antwoord Overcast, voor Android PocketCasts. In ieder geval niet Spotify, want die app is niet gemaakt voor podcasts maar voor muziek.

*dit was eigenlijk de Podcastmakersdag in 2017 in Sexyland, technisch gezien niet de eerste editie van het Podcastfestivalwas maar een pilot daarvan.