Het voetstuk en de verantwoordelijkheid
Het voetstuk en de verantwoordelijkheid
Heb je nog een podcasttip? #18
Hallo tippers,
Ken je dat gevoel dat je iemand al ongeveer zolang je je kunt herinneren vrij hoog hebt zitten, maar dat diegene door iets wat die doet of zegt ineens totaal van diens voetstuk valt? De afgelopen maanden is mij dit maar liefst drie keer overkomen, allemaal terwijl ik naar een podcast aan het luisteren was! Opvallend genoeg hebben ze ook allemaal iets met elkaar te maken.
Toen ik een jaar of tien was, kreeg ik van mijn ouders het boek Kaas en de evolutietheorie van Bas Haring. Op basis van de titel is het verleidelijk om daar de oorsprong van mijn fascinatie voor kaas in te zien, maar ik zou willen stellen dat ik door dit boek in de ban ben geraakt van wetenschap(sfilosofie). Bas Haring is al een tijd hoogleraar ‘publiek begrip van de wetenschap’ en was in die hoedanigheid te gast in de podcast Onder Mediadoctoren. Hij vertelde in de aflevering een anekdote dat hij onlangs met zijn collega Ionica Smeets bij een letterenfaculteit op bezoek was. In een discussie werden Bas en Ionica zich pas bewust van het feit dat er in de wetenschap verschillende ‘scholen’ bestaan: dat er niet één wetenschap is, maar dat wetenschappers altijd vanuit een bepaald perspectief dingen onderzoeken. Het was dat ik aan het wandelen was, anders was ik van mijn stoel gevallen! Het is toch een beetje alsof een hoogleraar kunsteducatie er pas na ja-ren achterkomt dat er verschillende stromingen in de kunst bestaan. Over filosofen gesproken…
Mijn favoriete overleden filosoof is Michel Foucault. Omdat er dit jaar een aantal boeken rond hem verschijnen, luisterde ik naar een aflevering van de BBC waarin vier academische Foucault-adepten reflecteerden op zijn leven en oeuvre.* De redactie van Arts & Ideas bedacht dat het leuk was om een audiofragment van Foucault af te spelen. Daarbij verdween een groot deel van de status die Foucault in mijn hoofd heeft, omdat hij blijkbaar Engels sprak als iemand die een parodie doet op iemand die Frans is, die Engels probeert te spreken (bent u er nog)? Natuurlijk had ik het legendarische debat tussen Foucault en Chomsky, dat in de jaren 80 op de Nederlandse televisie werd uitgezonden wel gekeken in mijn studententijd, maar dat zat diep weggestopt — en blijkbaar om een reden. Ik geef toe dat mijn negatieve associatie met Foucault's accent volledig aan mij toe te rekenen valt: daarvoor neem ik mijn verantwoordelijkheid. Over verantwoordelijkheid nemen gaat mijn derde en laatste voorval.
Geloof het of niet: met hulp van Foucault kan ik proberen iets zinnigs te zeggen over mijn lievelingspodcast Reply All. Al een maand probeer ik me door het meest recent verschenen werk van Foucault, Bekentenissen van het vlees (uitgeverij Boom, 2020) heen te worstelen. Hierin traceert Foucault de westerse geschiedenis van het Christendom in relatie tot seks. Centraal daarbij staan de zogenoemde ‘waarheidspraktijken’ waar Foucault in zijn gehele Geschiedenis van Seksualiteitnaar op zoek is. Op pagina 108 schrijft hij over de penitentie of boetedoening: “Het naar buiten brengen van wat waar is, is een voorwaarde voor het uitwisselen van wat waar is.”
Afgelopen week verscheen de langverwachte introspectie-aflevering van Reply All. Zij vielen in februari van hun voetstuk, doordat ze voor hun beurt een kritische serie maakten over de structurele, racistische, ongelijkheid bij het bekende food magazine Bon Appetit. Collega’s bij Gimlet luisterden met verbazing, en merkten op dat de staf van Reply All intern vergelijkbare taferelen had uitgehaald. De serie stopte en redactieleden PJ Vogt en Shruthi Pinnameneni stapten op. Hoewel ik eerst blij was met de afleveringen, ben ik in gesprekken met naasten en veel collega’s toch op een iets andere gedachten gebracht. Eigenlijk wordt er in de aflevering niet echt naar buiten gebracht wat fout is gegaan, slechts dát het fout is gegaan. Er wordt, zoals Foucault zou zeggen, geen ‘waarheid’ naar buiten gebracht waar wij over kunnen disputeren.
Uiteraard valt wat er fout is gegaan te lezen op Vulture en in de New York Times, maar je zou het toch ook graag kernachtig uit hun mond willen horen. Bovendien spelen ze in de aflevering een stukje af dat we allang gehoord hebben, en lezen ze nog eens statements voor die we al hadden kunnen lezen in een screenshot van een notes app. Geen nieuwe inzichten dus, en geen verantwoordelijkheid waar we hen aan kunnen houden.
Desalniettemin klinkt het excuus in de introspectie-aflevering als een gemeend excuus, maar de oppervlakkigheid en de ‘zie je nu wel’-toon die eronder zit maakt hem minder waardevol. Maar het maakt hem niet minder waar: hun waarachtigheid staat in feite nog uit. We gaan op 10 juni, als de nieuwe aflevering uitkomt, zien hoe goed de nieuwe redactie op eieren kan lopen. En of ze weer verantwoord op hun voetstuk kunnen klimmen.
AFLEVERING TIP VAN DE WEEK (#18)
Podcast: DOCS
Taal: Nederlands
Aflevering titel: The Game
Duur: 41:30 minuten
Uitgeverij: NTR & VPRO voor Radio 1. Maker: Marjolein Koster
Genre en keywords: storytelling, migratie, vluchtelingen, Europese unie, vloggen
Nu we het toch over de waarheid spreken hebben ga ik iets toegeven: verhalen over vluchtelingen sla ik vaak over. Ik kan enerzijds niet tegen de gruwelijkheid van hun realiteit, anderzijds kan ik vaak niet tegen het toontje dat journalisten rond het thema bezigen. Deze audiodocumentaire is echter anders: hoopvol én extra inhoudelijk, omdat het dingen blootlegt over mediaproductie — en als ik ergens van smul, dan is dat het wel. Marjolein Koster ontmoet in Servië de 16-jarige vlogger Vahid uit Afghanistan, die met zijn familie probeert asiel aan te vragen in Duitsland.
De combinatie van zelf opgenomen materiaal van zowel Marjoleins audio als Vahids videos, in combinatie met Marjolein’s voice-over werken echt goed. Omdat alle tape in het Engels is, zou je haast zeggen dat Marjolein alle voice-overs gewoon kan vertalen en het ook internationaal kan uitbrengen, maar dat schijnt dan weer ingewikkeld te zijn. Een privilege als je Nederlands kan verstaan dus! Komt de naam van de maker je bekend voor? Als je dit op vrijdag 7 mei nog leest: je kan alleen vandaag nog stemmen op de podcast de Val van Srebrenica die Marjolein met Misha Melita maakte.
SERIE TIP VAN DE WEEK (#18)
Podcast: Land of the Giants
Taal: Engels
Duur: 8 afleveringen van gemiddeld drie kwartier
Uitgeverij: VOX, hosts: Shirin Gaffary en Alex Kaufmann
Genre en keywords: storytelling, big tech, Google, Youtube, Android, Apple, Larry Page, Sergei Brin, work culture
Nog een confessie: dit is een beetje een twijfeltip. In de podcast Land of the Giants (goeie titel) behandelen ze ieder seizoen een groot Amerikaans media/tech-bedrijf. Eerder was ik begonnen aan het seizoen over Netflix, maar daar ben ik toen mee gekapt, omdat het me niet boeide (ik heb dan ook geen Netflix 😬). Aan dit seizoen ben ik wel begonnen omdat het werd gefeeddropt in The Vergecast, een podcast die ik wekelijks luister. Bovendien zag ik deze tweet waarin grote bedrijven van vroeger met die van nu worden vergeleken, waardoor ik dacht: hmm misschien toch maar weer eens wat meer over leren. En leren doe je zeker, omdat het eigenlijk voelt alsof je naar een bedrijfsbiografie van Google zit te luisteren. Dat komt niet alleen doordat het verhaal in chronologische volgorde wordt verteld, maar ook doordat je in mijn optiek hoort dat de makers van origine schrijvend journalisten zijn. Er zijn veel monologen die geacteerd overkomen, afgewisseld met interviews met personages op afstand. Dat valt dan ongetwijfeld weer te wijden aan de lockdowns, maar het maakt het toch net minder spannend. Toch is het belangrijk om te luisteren als je wel eens een product van Google gebruikt, omdat het de reikwijdte van haar macht in kaart brengt. Als je niet de hele serie wil luisteren: de aflevering over YouTube vond ik het leukst.
Excuses voor de wat lange nieuwsbrief! Wat vonden jullie van de excuusaflevering van Reply All? Ik ben benieuwd, je kunt gewoon terugmailen.
Wederom dank aan Sharon. Toen we afgelopen zaterdag op het terras zaten vond ze ongeveer alle dieren die langskwamen (ja, ook honden) op haar kat Gerrie lijken. Bij wijze van thuistest hier een foto van de kat van Marjolein die ze me deze week stuurde:
Prrr, tot volgende week!
Lieven
📨 NIEUWSBRIEF TIPHOEK
Voorlopig even de laatste in deze rubriek, maar voor jullie podcastaddicts wel een goede: de Podcastlijst van Elger van der Wel. Alhoewel, ik zeg wel Elger maar het leuke van deze nieuwsbrief is dat de tips gecrowdsourced zijn. Iedere woensdag één podcasttip (zowel Nederlandstalig als Engels) en je kunt ze dus ook zelf kunt insturen!
KLIKLINKJES
De afdeling helpklikjes vraagt uw hulp bij:
Het stemmen op de publieksprijs voor de journalistieke prijs de Tegel (tot 7 mei).
Het activeren van een Airtable-account zodat de auteur van deze nieuwsbrief $10 dollar credit krijgt. Geloof het of niet maar er zit een maximum op het aantal records dat ik in mijn gratis Airtable-tabel kan hebben — en daar ben ik inmiddels overheen. Een basis betaald abonnement kost $10 per maand, dus als twaalf van jullie nu even aanmelden voor een gratis account via deze link kan ik weer een jaar onbezorgd vooruit.
Als je zelf ook wil beginnen met je podcasts loggen: hier vind je mijn template.
Uit de exlusief-voor-vrienden-nieuwsbrief van Een Podcast over Media haalde ik nog deze fijne analyse van Ben Thompson over betaalde podcasts bij Apple en Spotify. Het leuke is dat hij wisselt van perspectief als podcaster vs uitgever van zijn eigen (audio)werk.
Laatste kans om aan te melden voor de Podcastakademie die dinsdag begint!
*Voor de kenners: Foucault zou zich, synchroon met Barthes, om hebben gedraaid in zijn graf. Voor de niet kenners: hier wordt aardig uitgelegd wat de frase ‘de dood van de auteur’ ookalweer betekent, in het licht van Foucault en Barthes.